Toen Hamasschutters op 7 oktober het zuiden van Israël bestormden en raketsirenes door het hele land loeiden, gingen ook de belangrijkste musea van Israël direct over op oorlogsprotocol.
Ze haastten zich om hun kostbaarste voorwerpen te beschermen door ze naar speciale ondergrondse bunkers te brengen. Omdat vrijwel alles in een museumcollectie waardevol is en omdat je niet alle tentoonstellingen zomaar weg kunt halen, moesten er keuzes gemaakt worden. Wat verdient absolute bescherming en met welke voorwerpen hebben we meer marge?
Een van de items die direct in de ondergrondse bunkers verdwenen was de Codex Sassoon, die nog maar sinds kort tentoongesteld was in Tel Aviv. De Codex Sassoon is de vroegste en meest complete Hebreeuwse Bijbel die ooit gevonden is. Hij bevat alle 24 boeken van de Tenach, geschreven op perkamentvellen door één schrijver en gebonden tot een boek.
De codex, ruim 1100 jaar oud, verloor in de loop der jaren enkele pagina’s en ook ontstonden her en der beschadigingen, maar is bijzonder compleet. De 12 kilo zware codex ging van hand tot hand, totdat hij recentelijk werd verkocht voor 38 miljoen dollar aan de voormalige Amerikaanse ambassadeur Alfred H. Moses, die hem cadeau deed aan het ANU museum.
Toen we vorige week als gezin het museum bezochten, hadden we hoop de codex in het echt te zien, maar helaas moesten we het met een kopie doen.
Ook andere musea gingen over op oorlogsprotocol. Het iconische gebouw op het terrein van het Israël Museum in Jeruzalem –dat de vorm heeft van de aardewerken potten waarin de Dode Zeerollen gevonden zijn– wordt normaliter dagelijks door duizenden bezoekers bezocht die een glimp willen opvangen van de verzameling oude religieuze teksten. Tegenwoordig hangen in de vitrines echter papiertjes met de tekst ”tijdelijk verwijderd”. Het museum verplaatste de uiterst waardevolle Dode Zeerollen naar een kelder, die zelfs een atoombom aan zou moeten kunnen. Ook hier was de keuze snel gemaakt. De waarde van de Dode Zeerollen ligt daarin dat ze de oudste manuscripten van delen van de Hebreeuwse Bijbel bevatten, waaronder een bijna complete Jesajarol.
Veel van de ‘geëvacueerde’ historische schatten hebben al meerdere rondes van oorlog en conflict doorstaan in diverse landen. Nu is het zaak om ze ook heelhuids door deze oorlog te loodsen, zodat vele generaties na ons zich kunnen vergapen aan oude versies van het meest invloedrijke Boek in de geschiedenis en fundament van de westerse beschaving.
Onze correspondente in Israël, Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, houdt een dagboek bij vanuit haar woonplaats Afik, in het noorden van Israël. Deel 65.
