Column: Een nieuwe regen aan berijmingen
In de 17e eeuw verschenen er in korte tijd zó veel nieuwe psalmberijmingen, dat Josua van Iperen in 1777 in zijn boek over de geschiedenis van de kerkzang verzucht „dat het toen, als ’t ware, nieuwe Berymingen regende”. Het lijkt wel of we vandaag de dag opnieuw in zo’n bui terecht zijn gekomen.
Voor wie niet helemaal is ingevoerd: tot voor kort waren er in de brede gereformeerde gezindte drie berijmingen in omloop: de oude van 1773, de heel oude van Datheen en de nieuwe uit 1967. En o ja, de vrijgemaakten hadden een eigen mixvariant. Maar dat was het dan wel.
Inmiddels kwamen er aan die berijmingenboom de achterliggende vijftien jaar de nodige takken bij: de berijming van ds. C.J. Meeuse (2011), de selectieberijming in ”Weerklank” (2016), de versie van Jan Mul (2017), ”De Nieuwe Psalmberijming” (2021). Andere vertolkingen, zoals de ”Psalmen voor Nu” (2015), laat ik maar even buiten beschouwing. Wie psalmen in een nieuw jasje wil zingen, kan overal terecht.
En toch zijn er weer nieuwe initiatieven. Enny de Bruijn komt na de zomer met haar bundeltje ”Nieuw berijmd”, met daarin 25 psalmen en lofzangen. En recent meldde het Interkerkelijk Kenniscentrum (IKC) de start van een gloednieuw project: de Klassiek Eigentijdse Psalmberijming (KEP). Interessant: het IKC wil niet zeggen welke dichters er schuilgaan achter de ”KEP”. De psalmen moeten voor zichzelf spreken, los van kerkelijke kleur of denominatie. Dat was precies het uitgangspunt van de dichters die schuilgingen achter het motto ”Laus Deo, salus populo”, een van de berijmingen waaruit in 1773 mocht worden gekozen. Later bleek ook een remonstrantse dichteres bij de groep te horen…
Goed, het regent dus opnieuw berijmingen. Hoe is dat te waarderen? De eerste reflex is: waarom nou toch wéér iets nieuws, er is al zó veel op de markt! Maar zo dachten de vroede vaderen vroeger ook niet. Revius ging toch aan de slag, ook al was Marnix al op de markt. En Trommius maakte toch weer iets nieuws, ook al was Revius er al. Zo was er rond 1773 in ieder geval iets te kiezen, en kon de kwaliteit komen bovendrijven.
Dat kan ook nu de gedachte zijn: nooit genoeg berijmingen. Het beste blijft over. Goede wijn behoeft geen krans. Alleen, er is wel één verschil met toen: destijds was er een centrale instantie (de staat) die uit al die initiatieven één nieuwe berijming liet maken die in de gehele Gereformeerde Kerk werd ingevoerd. Hoe anders ligt dat nu. Wie of wat zou die accolade heden ten dage om heel het gereformeerde christendom kunnen slaan? Daarvan kun je vooralsnog alleen maar dromen.
