De rechtbank Noord-Nederland gaf onlangs groen licht voor de naamswijziging, blijkt uit de online te vinden uitspraak .  „Heel vervelend dat die meneer vanwege het opkomend antisemitisme zijn naam wil wijzigen”, zegt zijn advocaat, mr. F. P. van Dalen uit Leeuwarden, vrijdag desgevraagd. De advocaat benadrukt dat de betrokken man zich niet onveilig voelt in zijn eigen omgeving in Nederland. Punt is dat hij vreest voor problemen vanwege zijn Joodse naam tijdens reizen in het Midden-Oosten.  Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt mensen om tijdens reizen „hun Joodse of Israëlische identiteit verborgen te houden” om antisemitische incidenten te voorkomen, meldt de uitspraak.

De man heeft bij de rechter gemeld dat hij bij zijn geboorte twee Joodse voornamen kreeg. Zijn vader gaf hem die uit eerbetoon aan de Joodse grootmoeder van de vader. De man die nu zijn naam verandert „is in het verleden meermaals in lastige situaties verwikkeld geraakt door zijn Joodse voornaam”, meldt de uitspraak. Door het „opkomende antisemitisme, mede aangewakkerd door de situatie in Israël” voelt hij zich onveiliger dan vroeger. De man, volgens de uitspraak zelf niet Joods, vreest voor de veiligheid van hemzelf en zijn gezin. De rechter gaat erin mee dat de tweede voornaam van de man voortaan „slechts één letter zal zijn”.

Advocaat Van Dalen behandelt vaker juridische kwesties rond naamsveranderingen, maar zegt een naamswijziging om de specifieke reden van opkomend antisemitisme nog niet eerder bij de hand te hebben gehad. „Dit soort verzoeken om naamswijziging kunnen natuurlijk ook voorkomen in bijvoorbeeld Oekraïne. Daar heet je liever geen Poetin. Individuele Joden zouden niet aangesproken moeten worden op het beleid van de Israëlische regering. En individuele Russen in bijvoorbeeld Nederland zouden niet verantwoordelijk moeten worden gehouden voor Poetins daden.”

„Man uit Nederland vreest vanwege zijn Joodse naam problemen tijdens reizen in het Midden-Oosten” - Mr. F.P. van Dalen, advocaat

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) is bekend met een paar recente naamswijzigingen van Joden, vermoedelijk omdat zij vrezen voor hun veiligheid. De Monitor Antisemitische Incidenten over het jaar 2023 stipt de kwestie van naamsverandering aan. „Schrijnende verhalen kwamen naar buiten van Joodse leerlingen die (…) zelfs hun achternaam veranderden om te ontsnappen aan het antisemitisme”, meldt de monitor.

Mozes

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog dienden tussen de 250 en 300 mensen een verzoek in om hun Joods klinkende achternaam te mogen veranderen, constateerde historica Karen Polak eerder in een onderzoeksartikel  op het webportaal psychotraumanet. Ook waren er „nogal wat” mensen die hun Joodse voornaam, zoals Levi, Mozes en Salomon, veranderden. Reden voor die naamswijzigingen waren onder meer „angst voor antisemitisme en de wens afstand te scheppen tot de massamoord op familieleden”, schrijft Polak, die verbonden is aan de Anne Frank Stichting.

Tegenover de rechtbank deed iemand met de voornamen Mozes Juda uit de doeken waarom hij zijn namen wilde wijzigen. Zijn verzoek had te maken met „de anti-Joodse geest (…) die in de laatste jaren in sterker mate dan ooit over welhaast de gehele wereld schijnt vaardig te zijn geworden”.

In 1946, zo schrijft historica Karen Polak, motiveerde iemand zijn wens tot naamsverandering met de woorden: „Reeds in mijn jeugd heb ik vele malen moeilijkheden ondervonden, doordat mijn geslachtsnaam ”Levie” aanleiding gaf tot hoon en spot. Ook in het zakenleven, waarin ik mijn brood verdien, ondervind ik veel nadeel en hinder van mijn naam; die naam is steeds aanleiding tot hatelijke opmerkingen en soms zelfs tot achterstelling bij andere personen.” Polak zei vrijdag desgevraagd geen weet te hebben van mensen die de afgelopen maanden van hun Joodse naam afwilden, in verband met angst voor antisemitisme.