„Ik zie mensen die met haat uit hun ogen kijken en niet weglopen voor geweld. Ze worden gebruikt als propagandapionnetjes in een internationaal krachtenveld.” Het is duidelijk dat de pro-Palestinaprotesten van de afgelopen dagen de landelijke studentenrabbijn hoog zitten. Geen goed woord heeft hij ervoor over. „En kom niet aan met het grondwettelijk demonstratierecht. Dat recht is er niet op universiteiten. De universiteit is om te studeren, niet om te demonstreren. Het roepen van loze kreten doe je maar op de Dam of op het Malieveld.”

Waarom de protesten hem zo raken? „Omdat ik zie wat het effect van die anti-Israëldemonstraties is. Ik spreek Joodse jongeren die dit jaar nog maar vijf van de veertig studiepunten hebben gehaald. Ze hebben geen zin meer om zich constant te verdedigen en zich bedreigd en onbegrepen te voelen. Ze gaan daarom maar helemaal niet meer naar college.” Jacobs is niet de enige die dit probleem aankaart. Ook minister Dijkgraaf van Onderwijs zei woensdag „geschrokken” te zijn na gesprekken met Joodse studenten over hun gevoel van onveiligheid.

Wat de studentenrabbijn dwarszit is dat er weinig tegengeluid klinkt. „De academische wereld is stil. Waar zijn de docenten die opkomen voor de Joodse student of het debat nuanceren?” Volgens hem moet de universiteit een plek van politieke neutraliteit zijn. „Alles mag gezegd en elke mening mag verdedigd worden. Maar doe dat op een inhoudelijke manier. Deze extreme vorm van demonstratie past totaal niet bij de academische vrijheid.” Dat sommige universitaire docenten meedoen aan de demonstraties vindt hij opmerkelijk. „Hoe ga je dan om met de zorgplicht die je richting de studenten hebt? Ook tegenover diegene die er anders over denkt dan jij?”

„De academische wereld werkt samen met China, Qatar en Turkije; en dat is geen enkel probleem? ” - Yanki Jacobs, studentenrabbijn

Het doel van de demonstranten is duidelijk. ‘Hun’ universiteit moet de samenwerkingsverbanden met Israëlische universiteiten, wetenschappers en onderzoeksprojecten openbaar maken en zo nodig opschorten. De Universiteit van Amsterdam gaf al gehoor aan die eerste oproep. Drie uitwisselingsprojecten heeft de UvA met drie verschillende Israëlische universiteiten. Verder werken UvA-onderzoekers bij acht verschillende onderzoeksprojecten samen met Israëlische bedrijven of wetenschappers. Hoeveel Israëlische studenten er jaarlijks naar Nederland komen? Niet meer dan achttien. Ook de Erasmus Universiteit maakte haar samenwerkingen met Israëlische instellingen donderdag bekend.

Jacobs vindt het „moreel onjuist” dat beide universiteiten hun samenwerkingen openbaar gemaakt hebben. Hij vindt dat ze hun rug recht moeten houden. „De academische wereld werkt samen met tal van schurkenstaten. Denk aan China, Qatar of Turkije. En dat is geen enkel probleem?” Het stoort hem dat alleen Israël eruit gepikt wordt. „Er wordt gemeten met twee maten. Als je iets openbaar maakt, doe het dan voor alle universiteiten waarmee je wereldwijd banden hebt.”

Volgens Jacobs schept de openbaarmaking ook een onveilige situatie. „Hoe gaan we de veiligheid waarborgen van Israëlische studenten die op uitwisseling naar Nederland komen? Of van Israëlische wetenschappers met wie we samenwerken?” Daarnaast wordt geweld volgens hem op deze manier beloond. „De demonstranten zullen net zolang doorgaan tot de banden met Israëlische universiteiten worden verbroken. Want iedereen die op een of andere manier samenwerkt met Israël is volgens hen verantwoordelijk voor de doden in Gaza.”

Encyclopedie

Ondanks hun meningsverschillen knoopte Jacobs de afgelopen weken diverse keren een praatje aan met pro-Palestinademonstranten. „Bij een van de protesten stond een jongen met een bordje. ”Israël apartheidsstaat” stond erop. Ik vroeg hem waarom dat volgens hem zo was en of hij wist dat Israëlische Arabieren gewoon mogen stemmen. „Ik ben ook geen wandelende encyclopedie”, was zijn antwoord.” Het voorbeeld is volgens Jacobs tekenend voor het publiek dat demonstreert. „Er is een kleine fanatieke kern. De rest demonstreert om erbij te horen. Ze roepen maar wat, maar hebben nog nooit een Palestijn gesproken of een Jood ontmoet.”

Dat bij de inval van Rusland in Oekraïne ook de samenwerkingen met Russische universiteiten werden opgezegd, noemt Jacob een „nonsensargument”. „Dat was overheidsbeleid. De Nederlandse regering zei destijds: We zijn in oorlog met Rusland en leggen het land sancties op. Dan heb je als universiteit geen keuze.” Van dergelijk overheidsbeleid is nu geen sprake. „De universiteit moet ook helemaal geen plek zijn waar dit soort politieke besluiten genomen worden.”