Is vlaggen op Bevrijdingsdag toegestaan, nu die op zondag valt?
Bevrijdingsdag valt dit jaar op zondag. Is vlaggen dan toegestaan voor burgers en overheden? Hoe zien de regels rond vlaggen eruit? Vijf vragen en antwoorden.
Zijn er dwingende regels over vlaggen voor burgers?
Nee, Nederland kent geen wettelijke regels voor het gebruik van de vlag. Een burger, bedrijf of organisatie mag op elke dag van het jaar de vlag uithangen. Dat betekent dat een burger de vlag altijd mag uithangen, bijvoorbeeld als een gezinslid slaagt voor een examen of bij een huwelijksfeest.
Betekent dat dat er helemaal geen regels gelden voor het vlaggen?
Nee, dat ook weer niet. De rijksoverheid kent regels voor het vlaggen bij rijksgebouwen; die zijn vastgelegd in de vlaginstructie . De overheid laat op haar website weten dat burgers, bedrijven en organisaties die vlaginstructie kunnen gebruiken als richtlijn. Maar dat is niet verplicht.
Voor burgers bestaat wel een protocol voor het uithangen van een vlag. Een uitgehangen vlag mag bijvoorbeeld niet de grond raken of het verkeer hinderen. En ’s nachts vlaggen is ook niet de bedoeling, zo schrijft de overheid op haar site. Het is de „gewoonte dat u de vlag niet laat hangen tussen zonsondergang en zonsopkomst. Wilt u de vlag ’s nachts wel laten hangen? Dan is het goed gebruik de vlag te verlichten, waardoor de kleuren goed zichtbaar zijn.” Ook dit zijn geen wettelijke regels. De overheid spreekt niet voor niets over „gewoonte” en „goed gebruik”.
Hoe ziet de vlaginstructie eruit?
De vlaginstructie wordt uitgevaardigd door de minister-president en regelt wanneer er wordt gevlagd op gebouwen van de rijksoverheid. Provincies, gemeenten en andere overheden worden door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verzocht zich bij deze vlaginstructie aan te sluiten.
Gemeenten kunnen vervolgens een eigen invulling geven aan deze instructie. De gemeente Hoogeveen sluit zich voor het vlaggen op de toren van het Raadhuis aan bij de vlaginstructie van de overheid, maar de vlag wordt wel op vaste tijdstippen opgehangen en weggehaald. Dat laatste vaak „aan het einde van de werkdag van de medewerkers. Dit in verband met de kosten.” In Nijmegen kreeg zelfs de stadsecoloog een plaats in het vlagprotocol: „Het vlaggen vanaf de St. Stevenstoren kan soms korte perioden verhinderd worden als een beschermde roofvogelsoort, zoals de slechtvalk, een ei legt in de nestbak op de toren. De stadsecoloog houdt dit in de gaten.”
„Vlaggen vanaf de St. Stevenstoren wordt verhinderd als een beschermde roofvogel een ei legt in de toren” - Vlagprotocol Nijmegen
De vlaginstructie van de rijksoverheid maakt onderscheid tussen ”uitgebreid vlaggen” (vanaf alle rijksgebouwen) en ”beperkt vlaggen” (alleen vanaf de hoofdgebouwen) en regelt op welke dagen er gevlagd wordt. Er wordt gevlagd op de verjaardagen van prinses Beatrix, koningin Máxima en de Prinses van Oranje (prinses Amalia), en Koninkrijksdag op 15 december. Op die dagen moet er beperkt gevlagd worden. Uitgebreid vlaggen geldt op Koningsdag, dodenherdenking en Bevrijdingsdag, Veteranendag (de laatste zaterdag in juni), op 15 augustus (het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog) en Prinsjesdag (alleen in Den Haag).
Op Koningsdag en de verjaardagen van de Prinses van Oranje, koningin Máxima en prinses Beatrix wordt de vlag uitgestoken met oranje wimpel; op de andere dagen moet de wimpel in de kast blijven liggen.
Hoe zit het precies met vlaggen op dodenherdenking en Bevrijdingsdag?
De vlaginstructie van de rijksoverheid schrijft voor dat op 4 mei vanaf 18.00 uur tot zonsondergang de vlag halfstok hangt. Op 5 mei mag de hele dag gevlagd worden. Zonder wimpel uiteraard. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei roept alle burgers op om op 4 mei de hele dag de vlag halfstok te hangen.
Bij de vlaginstructie van de overheid hoort ook een handleiding . Die schrijft voor hoe de vlag halfstok te hijsen. Eerst moet die worden gehesen tot in de top, daarna wordt „zij langzaam en statig neergehaald” tot halverwege de mast. Bij het neerhalen van de vlag heeft hetzelfde te gebeuren in omgekeerde volgorde.
Is vlaggen op Bevrijdingsdag toegestaan, nu die dit jaar op zondag valt?
Zoals gezegd mogen burgers, bedrijven en organisaties elke dag vlaggen. Vlaggen is niet strafbaar, ook op zondag niet.
De vlaginstructie van de rijksoverheid zegt wel iets over vlaggen op zondag. Als de verjaardag van prinses Beatrix, koningin Máxima of de Prinses van Oranje op zondag of op een algemeen erkende christelijke feestdag valt, moet er de dag erna gevlagd worden. Hetzelfde geldt voor het formele einde van de Tweede Wereldoorlog op 15 augustus en Koninkrijksdag op 15 december. Voor Koningsdag geldt een andere regel: als die op zondag valt, wordt er de dag ervoor gevlagd. Koningsdag kan vanwege de datum nooit op een christelijke feestdag vallen.
Voor 4 en 5 mei geldt de zondagse uitzondering niet. Op die datums wappert de vlag dus elk jaar op rijksoverheidsgebouwen, ook als een van die dagen op zondag valt.
Kortom, op 5 mei kunnen overheden de driekleur ophangen. Of de burger dat voorbeeld volgt, is aan de burger zelf. Christenen denken verschillend over de vraag of vlaggen op zondag gepast is.
