NSC wil politiek debat over draagmoeders bijsturen
Het kabinet-Rutte IV hield zich Oost-Indisch doof voor de kritiek op een in 2019 voorgestelde, wettelijke regeling voor draagmoederschap. Inmiddels lijkt NSC uit te zijn op een ommezwaai in het politieke debat.
In 2019 presenteerde het kabinet-Rutte III een wettelijke regeling voor het draagmoederschap. Het ging daarbij om de niet-commerciële variant, ook wel het altruïstisch draagmoederschap genoemd. Achterliggende gedachte daarvan is dat een vrouw niet voor commercieel gewin maar uit liefde een kind voor een ander draagt en baart.
De regeling moet bijdragen aan een grotere rechtszekerheid voor alle betrokken. Zo zouden de wensouders en de draagmoeder al voor de conceptie met elkaar om tafel moeten gaan, afspraken maken en op papier zetten, en die door de rechter laten toetsen. Meteen vanaf de geboorte zouden de wensouders dan ook de juridische ouders zijn en als zodanig op de geboorteakte worden vermeld.
Pogingen van SGP en ChristenUnie om de koers bij te stellen haalden weinig uit. Toch klonken er in de samenleving zeker niet-christelijke stemmen die het kabinet maanden tot meer voorzichtigheid. In het blad Wordt Vervolgd van mensenrechtenorganisatie Amnesty International, zei kinderrechtenjurist Laura Bosch niet te begrijpen dat met de wet ook de deur naar commercieel draagmoederschap in het buitenland op een kier wordt gezet. Concreet, de regeling om het ouderschap makkelijker erkend te krijgen, staat, als het aan de regering ligt, ook open voor wensouders die afspraken maken met buitenlandse draagmoeders in als ‘fatsoenlijk’ bekendstaande landen, zoals de VS, Canada en Zuid-Afrika.
Fiom, het expertisecentrum op het gebied van ongewenste zwangerschap, verwantschapsvragen en adoptie, kwam met vergelijkbare kritiek. In het buitenland raken wensouders al snel aangewezen op tussenpersonen en -organisaties, waarschuwde de organisatie. Die complicatie kan misstanden en slordigheden in het juridische traject aan het zicht onttrekken. In haar aanbevelingen was Fiom klip-en-klaar: hou het bij een regeling voor draagmoederschap in Nederland.
Het kind dat de draagmoeder baart, dient in beginsel verwant te zijn aan ten minste één van de wensouders, maar uitzonderingen zijn mogelijk, aldus de regeling. Dat is regelrecht in strijd met het internationale kinderrechtenverdrag, schreven oud-kinderrechter Cees de Groot, oud-VVD-senator Heleen Dupuis en oud-hoogleraar adoptie René Hoksbergen in een opiniestuk in Trouw. Daarin is vastgelegd dat het kind het recht heeft om na zijn geboorte door de eigen vader en moeder te worden verzorgd en opgevoed.
„Wij willen tegengaan dat hiervoor iets als een markt ontstaat” - Nicolien van Vroonhoven, Kamerlid NSC
Tegengas
De partijen die na de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 de dienst uitmaakten, hielden zich Oost-Indisch doof voor dergelijke kritiek. Als Rutte IV niet vroegtijdig was gestrand, had verantwoordelijk D66-minister Weerwind (Rechtsbescherming) de regeling voor draagmoederschap met de steun van VVD, D66, SP, PvdA, GroenLinks en Volt dan ook vrijwel zeker over de streep kunnen trekken.
Met de huidige verhoudingen is dat minder zeker. NSC-Kamerlid Nicolien van Vroonhoven beloofde in een debat van 3 april dat haar fractie stevig tegengas zal geven als de regeling inhoudelijk behandeld wordt. Tegengaan „dat hiervoor iets als een markt ontstaat”, omschreef zij daarbij als de belangrijkste inzet van NSC. Dat doet vermoeden dat NSC in het spoor van Fiom wil proberen de buitenlandroute uit de regeling te houden. Mogelijk wil de partij ook dat de ruimte voor bemiddelingsactiviteiten, zoals bijvoorbeeld een draagmoederbank, wordt ingeperkt.
Als PVV, BBB, CU, DENK, FVD, SGP en JA21 daarin meegaan, zou de uitkomst van het debat kunnen zijn dat het voorstel dat nu voorligt alsnog aanzienlijk wordt afgezwakt.
