Niet alleen bedrijven als Tata Steel, industrieterrein Chemelot en werkgeversorganisatie VNO-NCW hebben stevige kritiek op de belastingverhoging. Ook de provincies en vertegenwoordigers van de onafhankelijke adviescommissie maatwerkafspraken industrie hebben er geen goed woord voor over.

Dat bleek woensdag tijdens een rondetafelgesprek over de ”maatwerkafspraken”. De overheid is in gesprek met de vijftien meest vervuilende industriebedrijven in Nederland om afspraken te maken over het terugdringen van hun CO_₂-uitstoot. Het doel is om uiteindelijk bindende overeenkomsten te sluiten waarin de grote industrie vastlegt hoe ze het klimaatdoel voor 2030 gaat halen. De overheid tekent er op haar beurt voor om knelpunten weg te nemen en zo nodig financieel bij te springen. De maatwerkaanpak is uniek in internationaal opzicht.

„Als de overheid aan de ene kant de randvoorwaarden niet op orde heeft en tegelijkertijd de heffing opvoert, is dat gewoon pesten” - Jo-Annes De Bat, gedeputeerde Zeeland

De grote industrie staat positief tegenover de maatwerkafspraken en wil ermee door. Tegelijkertijd hameren grote spelers als Tata Steel en Chemelot en werkgeversorganisatie VNO-NCW op het belang van een gelijk speelveld in Europa. Ook benadrukken de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven dat het belangrijk is dat de overheid stabiel beleid voert en haar afspraken nakomt.

Er klinkt dan ook stevige kritiek van de deelnemers aan het rondetafelgesprek op het recente besluit van minister Jetten (Klimaat en Energie) om de CO_₂-belasting voor de grote industrie te verhogen. De minister wil de belasting verhogen die grote industriebedrijven betalen voor iedere ton CO_₂ die ze uitstoten. Het plan betekent een lastenverhoging van tientallen miljoenen euro’s.

„Dit is niet het moment om dit te doen”, zei Carolien Gehrels, voorzitter van de onafhankelijke adviescommissie maatwerkafspraken, over het besluit. „Het is onverstandig. Bedrijven zullen misschien niet direct de onderhandelingen over de maatwerkafspraken afbreken, maar ze kunnen dit heel moeilijk uitleggen aan de hoofdkantoren waar ook ter wereld. Ze zullen misschien mentaal afhaken. Dat is schadelijk.”

Het besluit schrikt volgens Gehrels bedrijven af om in Nederland te investeren en te verduurzamen. „Ik zou er onmiddellijk een streep doorheen willen halen.”

Pesten

Ook Jo-Annes De Bat −gedeputeerde in de provincie Zeeland, afgevaardigd namens het Interprovinciaal Overleg− is kritisch op het besluit om de CO_₂-taks te verhogen. „Als de overheid aan de ene kant de randvoorwaarden niet op orde heeft en tegelijkertijd de heffing opvoert, ben je gewoon aan het pesten. En dat kan niet.”

Tata Steel vindt het besluit „funest voor de industrie in Nederland”. Loek Radix, directeur van Chemelot, noemt de opeenstapeling van heffingen „fataal”. Volgens Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, is er sprake van een „zwabberkoers” van de overheid. „Je moet in Nederland de CO_₂-belasting ook betalen als je helemaal niet in staat bent om te verduurzamen, als je bijvoorbeeld niet op tijd een elektriciteitsaansluiting kunt krijgen”, aldus Thijssen.

Boos

De vertegenwoordigers van het bedrijfsleven vonden een medestander in BBB-Kamerlid Henk Vermeer. „Voorafgaand aan de vergadering had ik het er met collega’s Postma (NSC) en Erkens (VVD) over of ik weleens boos ben. Dat ben ik eigenlijk nooit. Afgelopen week was ik wel boos”, zei Vermeer, toen hij hoorde dat de CO_₂-heffing omhoog gaat.

GL/PvdA-Kamerlid Thijssen kon zich niet vinden in de kritiek. Hij wijst erop dat de CO_₂-heffing al jaren geleden is overeengekomen in het Klimaatakkoord. „Sta gewoon voor een afspraak die gemaakt is”, zei hij tegen de vertegenwoordigers van de industrie.

Uiteindelijk is het aan de Tweede Kamer om voor of tegen de voorgenomen verhoging van de CO₂-heffing te stemmen. Ondertussen werkt minister Adriaansens (Economische Zaken) in hoog tempo verder aan de maatwerkafspraken. Het is haar ambitie om nog dit jaar de eerste bindende maatwerkafspraken te sluiten.