Voor Dordrecht is het simpel. De gemeente gaat door met het verwijderen van zogeheten derdelanders uit de gemeentelijke opvang, totdat Dordrecht anders te horen krijgt van demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel). Derdelanders zijn mensen die in Oekraïne een tijdelijke verblijfsvergunning hadden en die naar Nederland zijn gevlucht vanwege de Russische invasie. Circa 2500 van hen verblijven hier, van wie 90 in Dordrecht.

Er is grote verwarring ontstaan over de opvang van deze groep. Dinsdagavond oordeelde de Raad van State (RvS) dat zes derdelanders voorlopig tóch hun recht op opvang behouden, in afwachting van informatie van het Europees Hof van Justitie. Eerder oordeelde juist de Raad van State dat alle derdelanders uiterlijk 2 april Nederland moesten verlaten.

Dit oordeel werd door Van der Burg vervolgens in beleid gegoten. De immer opgetogen ogende staatssecretaris reageerde daarom pinnig op de laatste uitspraak van de RvS. „In korte tijd heeft de Raad van State twee tegenstrijdige uitspraken gedaan. Deze uitspraken hebben verwarring gecreëerd die zowel voor derdelanders als voor de overheid onwenselijk is”, zegt hij via zijn woordvoerder. „Derdelanders moeten kunnen vertrouwen op een overheid die consequent is en dat uitspraken van de hoogste rechter tellen. Dat vertrouwen willen wij als overheid ook bieden, maar de bestuurbaarheid wordt door tegenstrijdige uitspraken ernstig bemoeilijkt.”

Verwarring

Ook burgemeester Wouter Kolff van Dordrecht hekelt op X de onduidelijkheid die is ontstaan. Volgens hem is de situatie voor iedere derdelander anders en kan de laatste uitspraak van de Raad van State niet als een generieke uitspraak voor alle derdelanders worden gezien. „De RvS doet nu mee aan de verwarring. Deze uitspraak geldt vermoedelijk niet zomaar voor iedereen”, schrijft hij. Om die reden gaat zijn gemeente door met het uitzetten van derdelanders.

Centraal staat de vraag hoelang derdelanders recht hebben op bescherming in Nederland en of die duur mag afwijken van die van Oekraïners – die wél recht houden op een verblijf in Nederland. Aanleiding voor de Raad van State om zich hierover opnieuw uit te spreken is een handvol vonnissen van lagere rechtbanken. Die bogen zich de afgelopen weken over individuele beroepen van derdelanders tegen hun terugkeerbesluit. In enkele gevallen stelden lagere rechters de derdelanders in het gelijk, ondanks de eerdere uitspraak van de Raad van State. De meeste rechters schaarden zich overigens achter de eerdere RvS-uitspraak.

De rechtbank in Amsterdam stelde in een van de beroepen aanvullende vragen aan het Europees Hof voor Justitie. De centrale vraag draait namelijk om de uitleg van Europees recht en duidelijk is dat rechters hier verschillend over denken of onzeker zijn over deze uitleg. Gelet op al die uiteenlopende en verschillend gemotiveerde vonnissen wil nu ook de Raad van State wachten op antwoorden van het Europees Hof.

Dilemma

Volgens een woordvoerder van de Raad van State is de uitspraak van dinsdagavond „richtinggevend”. Dat wil zeggen dat in andere beroepen van derdelanders lagere rechters nu waarschijnlijk hetzelfde zullen oordelen. Dat betekent strikt gezien niet dat iedere derdelander nog recht heeft op verblijf in Nederland. Mensen die niet in beroep zijn gegaan tegen hun terugkeerbesluit mogen worden uitgezet.

Of staatssecretaris Van der Burg moet nu anders oordelen. „De RvS plaatst ons hiermee voor een dilemma. We kijken nu wat dit precies betekent voor de verschillende groepen derdelanders die inmiddels ontstaan zijn”, zegt hij.

De bestuurbaarheid wordt door tegenstrijdige uitspraken ernstig bemoeilijkt