Het is warm in koffiehuis Birlik, in Almelo. Vier mannen zitten te kaarten aan een tafeltje. Pishti, heet het spel, dat populair is onder Turken. De mannen gooien de kaarten in rap tempo op tafel, terwijl er in het Turks druk wordt geconverseerd. Nog eens vier mannen, de meeste op leeftijd, zitten aan het tafeltje en kijken mee over de schouder van de spelers. Op een kladblokje houdt een van de mannen de score bij. Op de achtergrond staat een Turkse tv-zender aan. De meeste mannen hebben een glaasje thee voor zich op tafel staan. Ramadan, daar doen zij niet aan. Ze zijn naar eigen zeggen „flexibele moslims”. De strikte moslims, die wel vasten, zitten deze maand niet in het koffiehuis.

Halil Sancar, die de thee en koffie schenkt, maakt een wegwerpgebaar met zijn hand bij de vraag hoe de verkiezingsuitslag in Turkije, een nederlaag voor zittend president Erdogan, hier is gevallen. Almelo kent een grote Turkse gemeenschap van zo’n 6000 mensen, 8 procent van de bevolking. De lokale verkiezingen in Turkije, zondag, zijn al een paar dagen onderwerp van gesprek, zegt Sancar. „Ik ben er klaar mee.” Toch wil hij best nog een keer zijn mening geven. Het spel gaat aan de kant, een nieuwe pot filterkoffie wordt gezet.

Couppoging

De uitslag was een verrassing, zegt Sancar, met platte pet op en een gestreepte trui aan. Een positieve verrassing? Ja, vindt hij. De andere mannen aan tafel zijn het daar wel mee eens. Het werd wel eens tijd voor verandering, na 21 jaar Erdogan aan de macht, is de tendens. Maar behalve Sancar wil verder niemand zijn mening met naam en toenaam toelichten.

„Ik ben blij met deze uitslag”, zegt een man die getrouwd is met een Turkse vrouw en vijf jaar in Turkije woonde. Hier in het koffiehuis in Almelo wil hij dat best zeggen, maar met zijn naam in de krant? „Nee, absoluut niet. Dan krijg ik de pro-Erdoganners op m’n dak. Hier heb je nog wel de vrijheid om zoiets te zeggen, maar in Turkije word je meteen uitgemaakt voor terrorist. Vooral sinds de couppoging in 2016.” Wat er volgens hem beter moet in Turkije? Eigenlijk alles. „Concreet is natuurlijk de hoge inflatie een groot probleem. Dat zegt al dat er iets niet goed gaat. Maar ook de infrastructuur moet beter. Wegen zijn overvol. En er lopen overal straatkatten en -honden.” Of de nieuw verkozen politici dit soort zaken kunnen oplossen? „Dat moeten we nu gaan afwachten. In ieder geval krijgen anderen nu de kans het te proberen.”

Vluchtelingenproblematiek

„De Turkse bevolking is toe aan verandering”, analyseert een grote man met een grijs baardje. Hij is blij dat Turken in het buitenland niet mee mogen stemmen met de lokale verkiezingen, zegt hij. Tijdens de presidentsverkiezingen van 2023 stemde zo’n twee derde van de Nederlandse Turken op Erdogan. Daarmee was de steun voor de zittende president onder Turken in het buitenland een stuk hoger dan onder inwoners van Turkije.

En ook hier in Almelo klinkt naast kritiek op Erdogan waardering. „We moeten niet vergeten dat hij veel voor het land heeft gedaan”, zegt een jonge man in werkbroek die ook even is aangeschoven voor een bak koffie. Maar de laatste jaren kan de zittende president niet alle problemen meer oplossen, erkent de man. „De verkiezingen gingen vooral over de economie en over de vluchtelingenproblematiek. Op beide thema’s zijn mensen het huidige beleid beu. De inflatie is hoog waardoor het leven duurder en voor sommigen onbetaalbaar wordt. En mensen vinden dat er te veel vluchtelingen zijn in Turkije.”

Wat dat betreft zijn er wel wat parallellen te trekken naar de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen in Nederland, zegt Sancar. „Eigenlijk gebeurt er iets soortgelijks. Mensen ervaren onvrede over ontwikkelingen in de maatschappij, en daarom stemmen ze op de oppositie.”

De verkiezingen zijn al twee dagen onderwerp van gesprek, ik ben er wel klaar mee