Eens –ik was nog maar net werkzaam in Kopenhagen– bezocht ik een druk Thais restaurant.  Vlak bij mij zat een oudere vrouw met een Oost-Aziatisch uiterlijk alleen aan een tafeltje wat verloren voor zich uit te kijken. Bij het weggaan raakten we even in gesprek. Tot mijn verbazing bleek ze niet uit Thailand, China, of Japan afkomstig te zijn, maar uit Groenland. Ze sprak vooral Groenlands met een vleugje Deens, wat ik toen nog niet beheerste. Ons gesprek vlotte dus niet zo.  Groenland was in het verleden een kolonie van Denemarken. Tegenwoordig is het land een autonoom gebied met een eigen vlag en parlement dat onderdeel uitmaakt van het Deense Koninkrijk. De Groenlanders ofwel Inuit zijn met twee zetels vertegenwoordigd in het Deense parlement: De Folketing.

In Denemarken bevinden zich zo’n 17.000 Inuit. Vanaf de jaren vijftig zijn velen van hen op jonge leeftijd naar Denemarken gekomen. Ze spreken vaak gewoon Deens en kennen het Groenlands niet of nauwelijks meer en hebben Deense voor- en achternamen. De Inuit die hier verblijven, hebben het niet altijd gemakkelijk. Door de jaren heen heb ik er verschillende gesproken. Ze zien er soms armetierig uit en als je ze spreekt, proef je kwetsbaarheid en soms frustratie en verongelijktheid. Ze hebben vaak niet de beste baantjes. Daarbij hebben velen vaak een voorliefde voor drank en drugs en nogal vrije zeden. De Inuit voelen zich soms tweederangsburgers. En dat is te verklaren.

Recent kwam naar buiten dat de Deense regering fouten heeft gemaakt in de behandeling van haar Groenlandse onderdanen. Zo onthulde de Deense publieke omroep DR in 2022 dat van 1966 tot 1970 bij zeker 4500 Inuitmeisjes en -vrouwen spiraaltjes zijn geplaatst, zonder dat ze daarvan op de hoogte waren of ermee hadden ingestemd.  De Deense overheid zou zo de bevolkingsgroei van de inheemse Inuit hebben willen beperken. Deze maand nog eisten 67 vrouwen elk 40.000 euro compensatie. Daarnaast heeft de regering in 2022 aan zes Inuit excuses aangeboden en een schadevergoeding betaald omdat zij in de jaren vijftig waren weggehaald bij hun familie en overgebracht naar Denemarken. Dat gebeurde als onderdeel van een experiment. De overheid wilde een Deenssprekende Inuitelite creëren om zo Groenland beter te besturen.

Toch zijn er ook goede dingen te melden. De Denen hebben de Groenlanders gekerstend. Met name de Deense zendeling Hans Egede en de Hernhutters hebben hier een groot aandeel in gehad. Het Deens Bijbelgenootschap biedt op zijn website old.bibelselskabet.dk de Bijbel niet alleen in het Deens aan, maar ook in het Groenlands. De Inuit hebben nu mooie houten kerkjes en Bijbels in hun gezinnen. Hoewel ik ook eens een oudere Inuitvrouw sprak, die aangaf dat haar vader een van de laatste sjamanen op Groenland was en dat hij een zekere macht bezat om mensen te doden. En dat dit dan ook gebeurde. Zelf beweerde ze ook iets van die macht te bezitten. Maar ze gaf ook vol vuur aan pro-Israël te zijn: het resultaat van haar christelijke opvoeding.

__