De koelbloedige terreuraanslag vrijdagavond op een concertzaal in Moskou wekt wereldwijd afschuw op. Het bloedbad roept niet bij geval herinneringen op aan de gruwelijke schietpartij in de Parijse concertzaal Bataclan in 2015.
Toch zit er tussen de twee aanslagen wel degelijk verschil. Het bloedbad in de Franse hoofdstad vond plaats in een open samenleving waar de autoriteiten er alles aan doen om aanslagen te verijdelen. Burgers in vrije westerse landen weten tegelijkertijd dat er altijd iets mis kan gaan. Noem het de prijs van de vrijheid.
In Rusland legitimeert president Poetin zijn heerschappij met de garantie dat hij het volk tegen vijanden van binnen en van buiten Rusland beschermt. Met andere woorden, Poetin mag dan een dictator zijn, maar zijn veiligheidsapparaat zorgt voor rust en orde.
Zogenaamd dan, want vrijdagavond faalde het Russische veiligheidssysteem compleet. En dat was niet nodig geweest. De Verenigde Staten waarschuwden twee weken geleden de Russen voor een aanslag. De Amerikaanse geheime dienst heeft de plicht om ook landen te informeren waarmee het geen goede relatie heeft. Zo is eerder Teheran gewaarschuwd voor een IS-aanval die dan in januari zou plaatsvinden.
Maar wat deden de Russische autoriteiten met de waarschuwing? Niets. Poetin sprak drie dagen voor de terreuraanslag over „provocatieve waarschuwingen” die bedoeld waren om de Russische maatschappij te intimideren en te destabiliseren.
Onvoorstelbaar is bovendien dat de Russische veiligheidstroepen vrijdagavond lang wachtten om de concertzaal te bestormen. Poetin lijkt volledig door de gebeurtenissen te zijn overrompeld. Het duurde maar liefst negentien uur voordat hij in het openbaar reageerde. De Russische president repte toen met geen woord over IS-Khorasan. Dat deed hij pas maandag toen hij zei dat de aanslag het werk was van radicale islamieten. Tegelijk bleef hij erbij dat Oekraïne betrokken is bij het bloedbad.
Dat Poetin Oekraïne aanwijst als medeplichtige, zonder met bewijzen te komen, lijkt een manier om publieke steun voor de ”speciale militaire operatie” in het buurland te vergroten. Sinds Poetin ruim een week geleden met een overgrote meerderheid als president is herkozen, zijn de aanvallen op Oekraïne geïntensiveerd. Door naar Kyiv te wijzen heeft hij een reden om Kyiv nog harder aan te pakken en kan hij nieuwe mankrachten mobiliseren. Zo gebruikt Poetin de tragedie om zijn tekortschieten bij de terreuraanslag af te leiden en misbruikt hij die voor zijn propaganda tegen Oekraïne.
Mogelijk hadden de Russische veiligheidsdiensten hun handen zo vol aan de oorlog en de politieke onderdrukking dat ze de terreuraanslagen niet konden verhinderen. Dat toont aan dat Rusland onder Poetin kwetsbaar is.
Het Westen trouwens niet minder. De recente islamitische terreuraanslagen onderstrepen dit grote gevaar.