Zijn wij pelgrims, uitbaters of uitbuiters?
„Grutto’s kun je niet melken.” Een nuchtere opmerking van een boerenzoon, wiens vader Bote als voorbeeldboer geldt voor wat de groene toekomst van de landbouw betreft.
Een aanzienlijk deel van zijn weidegronden beheert hij vogelvriendelijk. Kieviten, scholeksters en grutto’s kunnen er prima nestelen en hun kroost veilig grootbrengen. De grutto –in 2015 nog verkozen tot nationale vogel– legt zijn eieren graag in Nederland, maar de intensivering van de landbouw zit hem dwars. Kruidenrijk grasland veranderde in saaie monotone vlakten van Engels raaigras. Het hoge eiwitgehalte komt de melk ten goede. Maar het wordt ook vroeger en frequenter gemaaid, waardoor de grondbroeders zich niet of nauwelijks meer kunnen verschuilen tegen rovers.
Boer Bote gooide het roer om en koos voor agrarisch natuurbeheer, niet zonder tegenstand. Banken financieren in principe op rendement. Ze letten op bedrijfsresultaten en groeicijfers. Botes zoon concludeert dat je vogels niet kunt melken en mooie woorden niet kunt eten. Dochterlief woont in de stad en gaat voor de laagste prijs in de super. Onze portemonnee geeft al snel de doorslag in onze keuzes. Boer Bote en zijn langgesnavelde steltlopers hebben het nakijken. En niet alleen zij.
Het is de Week van de Schepping, met woensdag biddag voor gewas en arbeid. Een goed moment om ons te bezinnen op de vraag of wij de schepping niet gedegradeerd hebben tot winstobject. Zijn wij pelgrims, uitbaters of uitbuiters? Mensen in de houdgreep van de afgod Mammon…? Denken we in cijfers, verdienmodellen, winstmaximalisatie, schaalvergroting en harde euro’s? De productie groeide, mede door grootschalig gebruik van bestrijdingsmiddelen. Maar willen we nou echt al die chemicaliën? En kan de melkveehouderij werkelijk niet zonder glyfosaat (Roundup) met geel gespoten grasvlakten in het voorjaar? Het spulletje mag de komende tien jaar weer onverminderd gebruikt worden. Ik vermoed een giftige lobby, die er grif geld aan verdient.
Het gaat mis waar Schepper en schepping van elkaar worden gescheiden. Dat heet secularisatie. De schepping wordt dan een magazijn vol materie. Sla je slag. Bijbels rentmeesterschap daarentegen is zorgvuldig beheren. In dat licht verdient natuurinclusief boeren waardering, aanmoediging en een betere beloning.
Ook de vissers verkeren in zwaar weer en kunnen het hoofd nauwelijks boven water houden. Een spaghettikluwen aan regels drijft boeren en vissers tot wanhoop. Tem het bureaucratisch beest. En chapeau voor boer Bote.
