Dat concludeerden overheden, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties maandag in een gezamenlijk rapport. In de verkenning is vooruitgekeken naar een zeespiegelstijging van 2 tot 5 meter. Wat houden de drie mogelijke routes in en wat zijn de gevolgen?

Route 1: Beschermen

Waar staat deze route voor?

De huidige manier van waterbeheer wordt voortgezet. Met extra inzet op het verhogen van duinen, dijkversterkingen, stormvloedkeringen en aanleg van gemalen, sluizen en pompen. Voor deze route zijn vier strategieën verkend (zie graphic).

Voordelen?

Veel blijft zoals het was, zonder dat de waterveiligheid in het geding is. Mensen kunnen blijven wonen en werken waar ze dat al deden.

Nadelen?

De aanleg en het onderhoud van alle infrastructuur zullen enorme –vooral ook technische– inspanningen vragen. Zo zijn er grote gemalen nodig, bijvoorbeeld exemplaren die ruim 15.000 kubieke meter rivierwater per seconde kunnen wegpompen naar zee.

Om de zandhonger van de zee te stillen moet de suppletie op de stranden worden opgevoerd.

Door het afsluiten van riviermondingen neemt de bevaarbaarheid van waterwegen af.

De verzilting neemt tot 20 kilometer landinwaarts toe. In drogere zomers zal een tekort aan zoetwater ontstaan. Ook via rivieren zal zoutwater het binnenland indringen. Zouttolerantere gewassen zijn nodig in de landbouw.

Als zeespiegelstijging op termijn tegenvalt, dan is heroverweging van deze route nodig.

Kosten?

De kosten van beheer en onderhoud bedragen ongeveer 1 miljard euro per jaar.

Route 2: Zeewaarts

Waar staat deze route voor?

In de Noordzee wordt voor de kust van Zuidwest-Nederland een groot meer aangelegd. Met grote gemalen moet het rivierwater uit het omdijkte kustbassin worden gepompt.

Voordelen?

Minder complexe maatregelen nodig rond dijken en mondingen van de rivieren.

Het kustbassin kan worden gebruikt om hoge rivierwaterstanden op te vangen.

Dankzij het bassin blijft verzilting beperkt en is er meer zoetwater beschikbaar voor Noord-Nederland.

Het kustmeer kan kansen bieden voor recreatie, industrie of opslag van duurzame energie.

Nadelen?

De aanleg van het kunstmatige meer vraagt grote investeringen.

Het kustbassin heeft ecologische gevolgen: van zout gaat het naar zoet of brak water. Het gebied in de Noordzee heeft nu een beschermde status.

Kosten?

De aanlegkosten van het kustbassin worden geschat op ruim 30 miljard. Qua onderhoud kost dit scenario 300 tot 350 miljoen euro per jaar.

Route 3: Meebewegen

Waar staat deze route voor?

Landgebruik en samenleving worden zoveel mogelijk aangepast aan de gevolgen van zeespiegelstijging. Dat betekent vooral veel voor lagergelegen gebieden – zoals Zeeland, Noord-Holland, Flevoland en het rivierengebied. Wonen gebeurt daar steeds meer op terpen of in drijvende huizen.

Investeringen in de economie –qua wonen en werken– verschuiven naar de hogergelegen gebieden van Nederland. De Randstad wordt wel maximaal beschermd. De landbouw zet in op de teelt van zouttolerante gewassen.

Voordelen?

Het blijven doorvoeren van steeds duurdere, technischere ingrepen om droge voeten te houden wordt losgelaten.

Het economisch hart van Nederland, de Randstad, blijft intact. De economie verschuift wel steeds meer naar hogere delen.

Op langere termijn of bij extremere zeespiegelstijging is Nederland beter voorbereid op risico’s. Bijvoorbeeld als Antarctica onverhoopt snel afsmelt, waar wetenschappers voor waarschuwen.

Nadelen?

Bestaande waterwerken worden niet altijd meer verbeterd.

Grote delen van laaggelegen Nederland zullen door toenemende verzilting en overstromingen minder geschikt of ongeschikt worden voor landbouw.

Het verplaatsten van woongebieden naar hogere delen van Nederland heeft grote economische en maatschappelijke gevolgen.

Kosten?

Het rapport noemt geen exacte bedragen. Op termijn moet deze route leiden tot minder beheer- en onderhoudskosten voor waterverdediging. Kosten voor het verhuizen van inwoners naar hogergelegen gebieden zijn wel erg hoog.