De Europese Commissie ziet toe op de omgang van EU-landen met de rechtstaat, het geheel van democratische spelregels. Sinds vier jaar brengt zij over elke lidstaat een jaarverslag uit met daarin aanbevelingen om bijvoorbeeld de onafhankelijkheid van rechters te vergroten of journalisten meer ruimte te geven om hun werk te doen. Dat moet helpen voorkomen dat een land, zoals Hongarije bijvoorbeeld, met de harde hand van onder meer subsidiekortingen bij de les moet worden gebracht.

Maar dat jaarverslag heeft nog lang niet altijd de beoogde werking, stelt de rekenkamer vast. Van de aanbevelingen werd volgens de onafhankelijke waakhond, die nagaat of EU-geld wel goed terechtkomt, 34 procent helemaal niet uitgevoerd.

De Rekenkamer heeft niet alleen kritiek op de EU-landen die in gebreke blijven. Ze heeft ook aanbevelingen voor de Europese Commissie. Bij de volgende editie van de rapporten zou het goed zijn om niet alleen per jaar te kijken, maar ook meerjarige trends op het vlak van corruptiebestrijding of de onafhankelijkheid van rechters in beeld te brengen. Dat helpt de landen bij het oplossen van problemen. Ook vindt de rekenkamer dat de commissie de methode waarmee het verslag wordt opgesteld verder moet ontwikkelen en openbaar maken. De eerstvolgende reeks jaarverslagen verschijnt komende zomer.