Al in 2022 kwam er vanuit de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het verzoek om een advies van het ICJ in Den Haag over de „juridische consequenties van het beleid en de praktijken van Israël in de bezette Palestijnse gebieden, inclusief Oost-Jeruzalem”. De aanvraag werd gesteund door 87 landen. Het hof stelde alle staten in de gelegenheid hun zegje over de kwestie te doen.

Vijftig landen maakten van die mogelijkheid gebruik, waaronder Nederland. Deze week en aanstaande maandag krijgen zij elk een halfuur om een toelichting op hun argumenten te geven. De spreektijd van de Palestijnen bedroeg een halve dag, omdat zij een van de hoofdrolspelers in de zaak zijn.

Andrew Tucker, internationaal jurist en directeur van denktank Thinc, die zich keert tegen de internationale delegitimatie van Israël, volgt de hoorzittingen op de voet.

Het ICJ boog zich onlangs ook al over de door Zuid-Afrika aangespannen zaak rond vermeende genocide in Gaza. Houdt het tijdstip van behandeling van de huidige kwestie daar verband mee?

„Enerzijds had niemand in 2022, toen dit verzoek van de Algemene Vergadering kwam, kunnen vermoeden dat de aanslagen van 7 oktober en de daaropvolgende oorlog zouden plaatshebben. Aan de andere kant is het wel heel toevallig dat het nu allemaal bij elkaar komt. Het is ook merkwaardig dat bijna niemand tijdens de hoorzitting met een woord over Hamas of de gebeurtenissen van 7 oktober spreekt. Hongarije was het eerste land dat daarvoor aandacht vroeg.”

Wat is de lijn van de bijdragen tijdens de hoorzittingen?

„De landen van de drie internationale instanties die bij het proces zijn betrokken –de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, de Arabische Liga en de Afrikaanse Unie– beamen volledig het Palestijnse standpunt dat Israël zich onmiddellijk uit de Palestijnse gebieden en Oost-Jeruzalem moet terugtrekken. De VS en het VK, en in mindere mate Nederland, nemen een wat gematigder standpunt in. Zij vinden vooral dat het ICJ zijn vingers niet aan deze zaak moet branden, omdat de kwestie veel te politiek is.

Je hoort veel het woord ”apartheid” vallen. Ik krijg de indruk dat landen deze zaak als forum gebruiken om allerlei klachten richting de Joodse staat te uiten, terwijl het standpunt van Israël volledig wordt genegeerd.”

Waarom verdedigt Israël zich niet?

„Israël is van mening dat de vraagstelling veel te eenzijdig is. Er wordt met geen woord over Palestijnse schendingen van mensenrechten gesproken. Bovendien vindt Jeruzalem dat het ICJ niet nodig is om tot een oplossing van het conflict te komen.”

Wanneer verwacht u een uitspraak van het hof en wat betekent die?

„Ik denk dat er voor de zomer een advies ligt. Dat is niet bindend, maar wordt wel als zeer gezaghebbend gezien. De uitkomst is moeilijk te voorspellen. Er zijn vijftien rechters, die onder grote politieke druk staan om hier iets van te vinden. Stel dat het hof bepaalt dat de bezetting illegaal is, dan kan dat enorme consequenties hebben. Iedereen zal met dat oordeel aan de haal gaan, variërend van de VN-Veiligheidsraad tot de Nederlandse staat, die onder druk zal staan om geen steun meer aan Israël te geven. Het zal ook tot allerlei nieuwe boycotacties leiden.”

U zei eerder dat hier ook sprake is van een geestelijke strijd. Kunt u dat toelichten?

„Dat is natuurlijk mijn persoonlijke mening. Voor het eerst in de geschiedenis wordt er een oordeel gevraagd over de status van Jeruzalem. Dat bepaalt mij wel sterk bij de profetieën, waarin gesproken wordt over het optrekken van alle volken tegen Jeruzalem en de stad als steen des aanstoots. Ook voor ons als christenen heeft deze kwestie gevolgen, want die bepaalt hoe onze landen zich tegenover Israël opstellen. Daarom denk ik dat dit een zaak van gebed moet zijn: voor onze leiders, voor Israël en voor de Palestijnen.”