Terwijl onderwijsbonden en de politiek zich zorgen maken over mogelijke kansenongelijkheid, blijft het aantal bureaus voor bijles stijgen. In januari 2023 stonden er in Nederland 4555 van dat soort bedrijven ingeschreven. Vorige maand waren dat er 4822.
Dat blijkt uit opgevraagde cijfers van de Kamer van Koophandel (KvK). Meegenomen zijn bedrijven die studiebegeleiding, huiswerkbegeleiding, examentraining en bijles aanbieden. De markt voor deze diensten is sinds 2013 verdrievoudigd. Inmiddels krijgt een kwart van de leerlingen betaalde bijles. Ouders legden daar in 2021 naar schatting 279 miljoen euro voor neer. De Onderwijsraad trok in dat jaar aan de bel over die ontwikkeling. Door al die bijlessen dreigde „verwatering van het publieke karakter van het onderwijs”, waarschuwde het adviesorgaan. Immers: sommige ouders kunnen hun kind een duwtje in de rug geven door extra lessen, anderen hebben die financiële mogelijkheid niet.
Toenmalig minister Dennis Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs) zag dat gevaar ook in, en schreef in een Kamerbrief in maart vorig jaar de bijlesindustrie aan banden te willen leggen. „Het inkopen van extra bijles, huiswerkbegeleiding of examentraining zou niet nodig moeten zijn”, vond de minister. Hij wilde in ieder geval dat scholen geen reclame zouden maken voor de bijlesbureaus.
Kosteloos
Ondanks die oproep blijft het aantal bedrijven dat bijles aanbiedt dus stijgen. In Zuid-Holland zijn de meeste bureaus gevestigd: 1150. Noord-Holland volgt met 1116. In Drenthe (76) en Zeeland (81) zijn de minste bedrijven actief.
Dat het aantal commerciële bureaus voor bijles stijgt, wil niet per definitie zeggen dat daarmee de kansenongelijkheid toeneemt. Als ouders zelf moeten betalen voor de bijles van hun kind aan een professionele aanbieder, kost ze dat al snel 200 euro per maand. Daardoor kan niet ieder kind op bijles.
Er zijn echter ook scholen die een extern bureau in de arm nemen en betalen, zodat iedere scholier kosteloos gebruik kan maken van de bijles. In 2021 besteedde een deel van de scholen geld uit het Nationaal Programma Onderwijs –een subsidie voor het basis- en voortgezet onderwijs van 5,8 miljard euro– aan externe bijlesbureaus.
„Een ongewenste ontwikkeling”, noemt de VO-raad desgevraagd de jarenlange groei van het „betaald aanvullend onderwijs”. Organiseer bijlessen zoveel mogelijk binnen de school, en maak ze toegankelijk voor iedere leerling die dat nodig heeft, raadt de koepelorganisatie van voortgezet onderwijs scholen aan.
Ook de PO-raad, koepel van basisscholen, zegt in een reactie dat bijles voor iedereen beschikbaar moet zijn. Tegelijk is het onmogelijk betaalde bijles helemaal uit te bannen, stelt een woordvoerder. „Wij kunnen ouders niet verbieden om bijles voor een kind in zijn eigen tijd te regelen.”
