De dood van Rusland bekendste oppositiepoliticus Navalni leidt vrijdag tot geschokte reacties. Twee Ruslandkenners reageren. „Poetin ruimt al zijn vijanden uit de weg.”
De dood van Rusland bekendste oppositiepoliticus Aleksej Navalni leidt vrijdag tot geschokte reacties. Twee Ruslandkenners reageren. „Poetin ruimt al zijn vijanden uit de weg.”
Het Russische regime heeft Navalni „langzaam vermoord”, zo reageert Hidde Bouwmeester vrijdag desgevraagd op het bericht over de dood van de bekende Russische politicus. Die zat, de laatste tijd in een cel nabij de Poolcirkel, een celstraf uit voor „extremisme.” Bouwmeester: „Het Russische regime heeft hem eerder al vergiftigd en daarna de nodige zorg onthouden. Langzame moord dus. Moskou zal de dood van Navalni toeschrijven aan een samenloop van omstandigheden, maar aan die lezing moet je niet al te veel waarde hechten.”
De dood van Navalni past in een patroon, zegt Bouwmeester. „Rusland is gewoon een politiestaat. De onverwachte dood van vrijwel alle politici en journalisten in de afgelopen twintig jaar is op conto te schrijven van het regime in Moskou. Poetin ruimt al zijn vijanden uit de weg, en hij komt ermee weg.”
##Corruptie
De Ruslandkenner ziet de overleden Navalni als een strijder die „hard tekeer ging tegen corruptie in de totalitaire staat van Rusland.” Tegelijk had de man ook zijn bedenkelijke kanten, zegt de Ruslandkenner. „Hij was een typische chauvinist met nationalistische trekjes. Navalni kwam ooit in opspraak vanwege discriminerende uitspraken over minderheden. Maar het is zeker waar dat Navalni streed voor een democratischer Rusland.”
Bouwmeester denkt niet dat de dood van Navalni leidt tot massale protesten in Rusland of een keer in de oorlog tegen Oekraïne. „Ik ben daar vrij sceptisch en cynisch over. Als mensen nu de straat opgaan, lopen ze het risico te worden opgepakt en voor drie, vier jaar in de bak te belanden. Of erger.”
Ook Ruslandkenner prof. Hans van Koningsbrugge vindt dat het Russische regime Navalni heeft vermoord. „Dat is precies wat het is. Het regime heeft hem eerder proberen te vergiftigen en hem toen in een cel gezet waar hij nauwelijks een menswaardig en fatsoenlijk leven kon leiden. Hij werd tientallen keren naar een isolatiecel gestuurd en had dag en nacht brandend licht op zich gericht.”
Enorme schok
De dood van Navalni bewijst eens te meer dat het Russische regime „alle schaamte voorbij is”, analyseert Van Koningsbrugge. „De dood van Navalni is een enorme schok, hoewel we wisten dat hij in de gevangenis kon overlijden.”
Navalni was een „buitengewoon moedige man”, vindt Van Koningsbrugge, hoogleraar geschiedenis en politiek van Rusland aan de Rijksuniversiteit Groningen. „Hij wekte de haat op van het Russische regime. Niet alleen door zijn politieke verzet tegen Moskou, ook door zijn door miljoenen mensen bekeken anticorruptievideo’s. Navalni en zijn medewerkers onthulden constructies die Russische machthebbers bedachten om in weelde te kunnen leven. Navalni stelde onder meer de corruptie van Poetin en de vroegere premier Medvedev aan
de kaak. Denk aan een bekende video over Poetins paleis aan de Zwarte Zee. De extreem nationalistische Medvedev deed het voorkomen alsof hij de soberheid zelve was, terwijl Navalni aantoonde dat de man in werkelijkheid overdadig leefde.”
Dictatuur
Ook Van Koningsbrugge denkt niet dat de dood van Navalni leidt tot massale opstanden in Rusland of een keerpunt in de oorlog tegen Oekraïne. „Rusland is tot een repressieve staat, een dictatuur geworden. Er is geen ruimte voor oppositie. Mensen kijken wel uit. Voor het plakken van een sticker waarin je je uitspreekt tegen de oorlog in Oekraïne kun je al jaren in de cel belanden. Miljoenen Russen kijken weg. Ze redeneren in hun eigen bubbel: Het zal allemaal wel, ik probeer mijn eigen leven te leiden.”
