Op hoofdlijnen dacht ik te begrijpen wat er op 7 oktober 2023 is voorgevallen. Toch werd er recent door een bezoek aan Israëlische boerenbedrijven rondom de Gazastrook weer een slinger gegeven aan mijn voorstelling van zaken.
Lang werd gedacht dat de landbouw in de westelijke Negev vooral geschaad werd door willekeurige plunderingen en vandalisme van terroristen op doortocht: de Hamasdoelwitten waren bewoond gebied en militair terrein, en veel landerijen liggen nu eenmaal in de vuurlinie. Maar volgens lokale boeren was de landbouw een specifiek doelwit. Op grond van de precieze, gecoördineerde en systematische aanpak spreken ze van „landbouwterrorisme”.
Hoofdkranen werden massaal kapotgeslagen, zodat boomgaarden onder water liepen. Computers die irrigatie van vele hectare aan gewassen regelden, werden buiten werking gesteld. Hamas had buitenlands agrarisch personeel –een belangrijke drijvende kracht in de landbouwsector– ontegenzeglijk in het vizier.
Naast de direct merkbare en meetbare schade zijn er ook zorgen over de langetermijngevolgen. De westelijke Negev speelt namelijk een centrale rol in de voedselzekerheid van Israël. Van Israëls groente komt 70 procent hiervandaan, evenals 20 procent van het fruit en 7 procent van de zuivel. Die percentages zijn niets minder dan een wonder; de Negev is een zanderig en rotsachtig woestijngebied. Door de Negev-landbouw te raken, raakte Hamas een Israëlisch kroonjuweel.
Ben Goerion, de eerste minister-president van Israël, had een bijzondere voorliefde voor de Negev en stimuleerde de ontwikkeling van de regio. Ooit sprak hij de legendarische woorden dat het „de Negev is waar de creativiteit en pioniersgeest van Israël op de proef zullen worden gesteld”.
Niets bleek meer waar. Er was veel inventiviteit en doorzettingsvermogen nodig om de woestijn te laten bloeien. Zeker zoveel energie en wilskracht is nodig om het gebied weer te herstellen.
Naast een slag is dit alles ook een kans. Het gedwongen herinrichten van Israëls grootste landbouwgebied betekent een opening voor het vormgeven van een vernieuwde voedselstrategie. Als we dit goed aanpakken, kan Israël internationaal een voorbeeldfunctie vervullen.
De wil is er in ieder geval. Israëliërs kopen bewust alleen nog maar lokale groente en fruit. Vrijwilligers helpen oogsten. Getroffen boeren delen resterend materieel voor een goedkope en snelle herstart. Tijdens ons bezoek aan de regio zien de velden al groen van jonge tarwe, gezaaid onder raket- en mortiervuur.
De woestijn zal weer bloeien!
Onze correspondente in Israël, Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, houdt een dagboek bij vanuit haar woonplaats Afik, in het noorden van Israël. Deel 47.
