De puriteinse predikant Thomas Halyburton (1674-1712) worstelde veertien jaar met zijn zielenheil. Zijn geestelijke weg staat beschreven in het boek ”Gedenkschriften”, dat dinsdagavond online werd gepresenteerd.
Het dertiende deel in de serie Puriteinse Klassieken van de Apeldoornse uitgeverij De Banier kwam uit in samenwerking met Stichting Gereformeerd Erfgoed. Tijdens de digitale boekpresentatie bespraken uitgever René Heij, Laurens van der Tang (bestuurslid Stichting Gereformeerd Erfgoed) en Peter van Dijk (ouderling van de oud gereformeerde gemeente Bevervoorde te Rijssen) de autobiografie van Halyburton.
Wat is het eigene daarvan? „Op een grondige, bijna analytische wijze beschrijft Halyburton zijn geestelijke weg”, zegt Van der Tang. Van Dijk: „Dit is een man die zijn zielsworstelingen beschrijft. Hij analyseert zijn fouten, maar hij geeft ook een pastoraal antwoord, aan zichzelf en ook aan de lezer.”
In de Engelstalige wereld is de autobiografie een klassieker. Onder anderen Jonathan Edwards, George Whitefield, Thomas Boston en Archibald Alexander lieten zich er lovend over uit. Het is lastig te zeggen waarom de levensbeschrijving van Halyburton relatief onbekend is gebleven, aldus Van der Tang. De eerste en enige druk verscheen in 1745 in Rotterdam, de stad waar Halyburton als jongen enige tijd woonde.
Heij vraagt zijn gasten of dit soort levensbeschrijvingen vandaag de dag nog gelezen worden. Beiden zijn ambtsdrager en ervaren weinig belangstelling bij gemeenteleden. Van der Tang: „Soms klinkt de klacht: Waar hoor je nog hoe God een mens bekeert? Dan zijn deze boeken als een spiegel. Halyburton worstelde veertien jaar met zijn zielenheil. Zijn werkelijke verandering kwam echter na de openbaring van Christus aan zijn ziel. Toen kwamen al zijn vragen –naar het Godsbestaan en de waarheid van de Schrift –in een ander licht te staan.”
Sterfbed
Ook de beschrijving van Halyburtons sterfbed is indrukwekkend, aldus Van der Tang. „Hij is maar enkele dagen ziek geweest, maar we weten veel over zijn laatste woorden, omdat iemand notities maakte tijdens die laatste dagen. Ik ken geen vergelijkbaar voorbeeld van zo’n sterfbed.”
De omgang van Halyburton met het verlies van twee jonge kinderen kan voor ouders die dit nu meemaken een handreiking zijn, zo legt Van Dijk uit. „Als de Heere Jezus zegt: „Laat de kinderen tot Mij komen”, dan worden ze gebracht door hun ouders. Zo mogen ouders ook nu hun kinderen tot de Heere brengen. Het is ontroerend om te lezen hoe Halyburton zijn kinderen aan de Heere is kwijtgeraakt. Het besef om te leven met de dood zijn we in onze tijd kwijtgeraakt. Daarom is dit boek een goed medicijn tegen de oppervlakkigheid van onze tijd.”
Het valt Van der Tang op dat in de levensbeschrijving van Halyburton het Woord „met kracht” spreekt. Er is geen plaats voor „visionaire belevingen”: Halyburton verwijst steeds naar relevante Bijbelteksten die zijn zielsgesteldheid verwoorden. „We kunnen daarom nooit te weinig van het Woord verwachten. De Heere werkt immers door het Woord, bekrachtigd door de Heilige Geest.”
Van der Tang geeft nog een laatste advies: „Lees het boek langzaam en pas het toe op jezelf. Ook voor jonge mensen liggen er lessen in dit boek. Bijvoorbeeld hoe Halyburton tot een huwelijk kwam en hoe hij later zorg had voor het zielenheil van zijn kinderen.”
Van Dijk sluit zich erbij aan: „Bedenk bij het lezen van dit boek: de God Die in het leven van Thomas Halyburton werkte, leeft nog.”
