Terwijl Israël een oorlog in Gaza uitvecht en worstelt met het ongelooflijke trauma van de aanslagen van 7 oktober, proberen de Verenigde Staten het idee van een tweestatenoplossing hoog op de agenda te krijgen. Dat is niet alleen onkies, maar doet ook vermoeden dat politieke motieven een belangrijke reden zijn voor deze manoeuvre.
De Amerikaanse steun aan Israël na de gebeurtenissen van 7 oktober staat buiten kijf. President Joe Biden bracht hoogstpersoonlijk een bezoek aan het land en zijn toespraak staat menig Israëliër nog in het geheugen gegrift. Ondanks kritiek van enkele prominente Democratische politici, is er de afgelopen maanden ook een niet-aflatende stroom van militair materieel en geld richting de Joodse staat gegaan.
De officiële Amerikaanse positie is steeds geweest dat de oprichting van een Palestijnse staat –in welke vorm dan ook– onderdeel van de oplossing voor het Israëlisch-Palestijns conflict moet zijn. Dat standpunt heeft Washington ook na 7 oktober diverse keren herhaald.
Momenteel lijken de VS zich echter flink in te spannen om dat concept opnieuw voor het voetlicht te brengen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zei de afgelopen weken herhaaldelijk dat een tweestatenoplossing de voorwaarde is voor een stabiel Midden-Oosten. Schijnbaar en passant voegde hij daaraan toe dat normalisering van de betrekkingen tussen Israël en Saudi-Arabië in dat plaatje past.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu haastte zich na gesprekken met Biden een en andermaal te verklaren dat een Palestijnse staat er niet tijdens zijn bewind zal komen. Bovendien benadrukte hij dat Israël altijd de militaire controle over het hele grondgebied ten westen van de Jordaan zal behouden. En daarmee staan de hakken in Jeruzalem en Washington stevig in het zand.
Het getuigt niet bepaald van veel diplomatieke fijngevoeligheid dat de Amerikanen juist nu zoveel aandacht vragen voor de tweestatenoplossing. Tientallen Israëlische families verkeren in martelende onzekerheid over het lot van hun ontvoerde geliefden in de Gazastrook. Er is rouw over de vele slachtoffers van de oorlog. De gemiddelde Israëliër heeft er momenteel echt geen behoefte aan om na te denken over een deal met de vijand.
Voor Biden zou een internationale diplomatieke opsteker echter zeer gewenst zijn, met het oog op de presidentsverkiezingen van november. Hij greep naast het succes van een vredesovereenkomst tussen Israël en Saudi-Arabië doordat de aanslagen van 7 oktober de hoop op zo’n deal de bodem insloegen.
Overigens kan Netanyahu bij zijn resolute afwijzing ook politiek garen spinnen. Zijn uitspraken zullen zijn rechtse coalitiepartners aangenaam in de oren klinken. En bij nieuwe verkiezingen zal hij bij een deel van de bevolking ook zeker op steun voor deze houding kunnen rekenen.
