Tomaten plukken, koolrabi oogsten, onkruid wieden en olijfbomen snoeien. Vrijwilligers uit Nederland steken hun handen uit de mouwen bij Israëlische boeren, die door de oorlog zonder personeel zitten.
Ben van Wijhe (68) uit het Gelderse Twello kwam afgelopen dagen behoorlijk wat rotte tomaten tegen. Wrange vruchten van de bloedige strijd die op 7 oktober in Israël losbarstte. „We proberen te redden wat er te redden valt”, zegt hij.
Door oorlog krijgt de economie een knauw en dreigt voedselschaarste. De eerste weken na de aanval door Hamas lag het werk in de landbouw stil. Daarna mochten agrariërs terug naar hun boerderij, omdat ook het werk daar van levensbelang is. Wel moeten ze stand-by staan om naar het front te gaan. In hun trucks liggen daarom uitrusting en munitie klaar.
Boeren moeten het echter doen zonder de gastarbeiders –grotendeels uit Thailand– die normaal gesproken helpen oogsten. Bijna allemaal zijn zij teruggekeerd. Ook op Palestijnse werknemers hoeven Israëlische boeren niet meer te rekenen.
Van Wijhe hoorde over het gebrek aan arbeidskrachten tijdens een dienst in de Messiaanse gemeente in Apeldoorn waar hij lid is. „Mijn hart sprong meteen op”, vertelt de gepensioneerde elektrisch ingenieur. Met een groep van zo’n veertig Nederlanders zitten hij en zijn vrouw nu in het zuiden van Israël. De reizen worden georganiseerd door stichting Lema’ancha, die kort na het uitbreken van de oorlog werd opgericht.
Twee weken lang staat het echtpaar de noodlijdende boeren bij. En dat is hard nodig: het onkruid staat hoog en oogsten zijn half mislukt. „We doen wat de boer nodig heeft”, zegt Van Wijhe. „Vandaag hebben we trostomaten geplukt, gesorteerd en vervolgens op gewicht in bakjes gedaan voor de verkoop.”
Tentenkamp
Arianne Dane (21) uit Middelburg nam een maand onbetaald verlof op bij de outdoorwinkel waar ze werkt en vroeg vrij van school – één dag per week volgt ze de opleiding tot retailspecialist. „Ik heb altijd al hart voor Israël gehad”, zegt Arianne, die ook met Lema’ancha mee is. „Israël is het beloofde land en de Joden zijn Gods volk. Als zij hulp nodig hebben, zet ik daar mijn werk voor opzij.”
Ervaring in de agrarische sector heeft ze niet, maar dat is ook niet nodig. „Iedereen kan dit werk doen met een beetje uitleg.”
Momenteel verblijven de vrijwilligers –vorige week ook Fransen, deze week Duitsers– in een tentenkamp in Nitzana. „Een tent klinkt armoedig, maar er zit gewoon verwarming in en er zijn ook warme douches en keukens”, zegt Arianne. Het verblijf is volgens Van Wijhe te vergelijken met het onderkomen van bedoeïenen. „’s Nachts zakt de temperatuur naar 8 graden. Je hebt dan wel een dikke slaapzak en dekens nodig.”
Straaljagers
Een uur bij hen vandaan vallen bommen. Maar van de oorlog in Gaza merken de vrijwilligers naar eigen zeggen amper wat. Ja, ze zien straaljagers overvliegen en horen soms schoten van een nabijgelegen oefenterrein. Sommige mensen horen volgens Van Wijhe ’s nachts in de verte ontploffingen. „Zelf slaap ik daar te vast voor.” Beide vrijwilligers zeggen zich nog geen moment onveilig te hebben gevoeld. Ondanks het reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken –code oranje: ga niet tenzij strikt noodzakelijk– twijfelden ze niet om te gaan.
„Het is maar waar je in gelooft”, vindt Arianne. „Je kunt overal tegenop kijken, net als de verspieders in de Bijbel die alleen maar reuzen zagen toen ze het beloofde land gingen bekijken. Ik geloof in God en dat dit de weg is.” Ook Van Wijhe voelt zich „geheel veilig”. „Wie gaat er nu raketten op boerderijen afvuren?” zegt hij. „We zitten in de woestijn en ik kan je zeggen dat het hier rustiger is dan in Nederland. Zo vredig en stil: heerlijk.”
Bewaker
De boeren ervaren de hulp als hartverwarmend. „Mensen vinden het ook geweldig als je vertelt dat van Israël houdt. Ze voelen zich in de steek gelaten door Europa. Zeker nu er een genocideaanklacht ligt bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag”, vertelt Van Wijhe. „De bevolking snapt niet dat mensen hen niet begrijpen na het leed dat hun is aangedaan op 7 oktober. Hoe kan het dat er in Europa pro-Hamas-demonstraties plaatsvinden, voor een terreurgroep die op zo’n wrede manier zo veel burgerslachtoffers maakt? Dat gaat er hier niet in.”
Hij probeert het uit te leggen door te zeggen dat mensen sterk beïnvloed worden door de media.
De oorlog kwam even wat dichterbij toen begin deze week in het tentenkamp een herdenkingssamenkomst werd gehouden voor een omgekomen bewaker. Op Arianne maakte dat grote indruk. „Die man stond hier eerst aan de poort. We zeiden hem gedag als hij opendeed. Eind vorige week is hij gesneuveld in Gaza. Heftig.”
