De terugtrekking van het Amerikaanse vliegdekschip Gerald R. Ford uit het oostelijke deel van de Middellandse Zee vergroot het risico op een escalatie van het conflict in het Midden-Oosten.
Na de aanslagen van 7 oktober gaf de Amerikaanse president Joe Biden bevel aan twee vliegdekschepen, inclusief de oorlogsbodems die hen vergezellen, naar het Midden-Oosten op te stomen. De Gerald R. Ford hield zich op in de wateren bij de Israëlische kust, terwijl de Dwight D. Eisenhower in de Perzische Golf patrouilleerde.
Het extra Amerikaanse militaire machtsvertoon in de regio was niet alleen bedoeld om Israël een hart onder de riem te steken na de gruwelijkheden van Hamas, maar ook als niet mis te verstane waarschuwing aan het adres van Iran om zich niet in het conflict te mengen.
Over de vraag of de Verenigde Staten in die laatste opzet zijn geslaagd, lopen de meningen uiteen. Militaire deskundigen in Israël wijzen erop dat de oorlog met Hamas dankzij de Amerikaanse militaire en diplomatieke dreiging niet in een grootschalig regionaal conflict is geëscaleerd. Vooral in de eerste dagen na 7 oktober bestond de vrees dat vooral de door Teheran gesteunde Libanese Hezbollahbeweging de situatie zou aangrijpen om een groot tweede front tegen de Joodse staat te openen. Dat is tot op heden niet gebeurd.
Anderzijds hebben de Amerikaanse maatregelen niet kunnen voorkomen dat Hezbollah vrijwel dagelijks aanvallen op Israëlische militairen en burgerdoelen in het noorden van Israël uitvoert. Het aantal en de intensiteit van die incidenten zijn de afgelopen dagen alleen maar verder toegenomen. Niet voor niets liet de Israëlische legertop vorige week weten dat er plannen klaarliggen voor een invasie van Libanon om ook de dreiging van Hezbollah uit te schakelen.
En ook elders in de regio nemen de spanningen hand over hand toe. Aanvallen van Houthi’s verlammen de internationale scheepvaart in en rond de Rode Zee. De opstandelingen in Jemen nemen ook geregeld het zuiden van Israël onder vuur. Hetzelfde geldt voor andere bondgenoten van Iran, die vanuit Syrië en Irak projectielen op de Joodse staat afschieten.
In dat opzicht is het op zijn minst verrassend dat de VS nu hun militaire presentie in het gebied afschalen, vooral omdat ook Amerikaanse belangen in het Midden-Oosten door recente aanvallen zijn geschaad. In de Israëlische pers wordt gesuggereerd dat president Biden hiermee een krachtig signaal aan de Israëlische premier Benjamin Netanyahu wil afgeven dat Israël geen ongelimiteerde vrijheid van handelen heeft in de oorlog tegen Hamas. In recente telefoongesprekken heeft het staatshoofd dat ook in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk gemaakt.
Die boodschap zal Jeruzalem terdege ter harte nemen. Want Israël kan nu eenmaal niet zonder de grootschalige Amerikaanse financiële en militaire steun.
Tegelijkertijd zou het terugtrekken van Amerikaans materieel uit de regio ook een ernstige miscalculatie kunnen zijn als Iran en zijn bondgenoten hierin een vrijbrief zien om de strijd tegen Israël te laten escaleren.