Rechtsstaat heeft in Suriname na 41 jaar gezegevierd
Het heeft maar liefst 41 jaar geduurd. Maar woensdag kwam dan eindelijk het verlossende woord. De voormalige Surinaamse legerleider en oud-president Desi Bouterse is definitief tot twintig jaar gevangenisstraf veroordeeld voor zijn aandeel in de beruchte Decembermoorden van 1982.
Daarmee heeft de rechtsstaat in het Zuid-Amerikaanse land gezegevierd. En dat is in die regio bepaald niet vanzelfsprekend. Hoewel leiders als de Chileense dictator Augusto Pinochet en de Peruaanse president Alberto Fujimori zich in het verleden voor hun daden moesten verantwoorden, zijn veel andere dubieuze kopstukken de dans ontsprongen. Neem Fidel Castro in Cuba of François ”Papa Doc” Duvalier in Haïti, die beiden tot hun dood hun land in een ijzeren greep hielden.
Het kostte de Surinaamse rechtsstaat echter wel ruim vier decennia om die zege te behalen. Dat is in de allereerste plaats pijnlijk voor de nabestaanden, die al zo lang op gerechtigheid wachtten.
Het was ook frustrerend voor de vele juristen en andere deskundigen die overtuigend bewijs voor de betrokkenheid van Bouterse bij de moordpartij hadden verzameld, maar desondanks keer op keer met belemmering van de rechtsgang werden geconfronteerd.
En het was schadelijk voor de Surinaamse samenleving, die door de jaren heen aan het idee gewend raakte dat de elite van het land met dergelijke wandaden straffeloos kan wegkomen.
Die laatste gedachte is overigens nog niet geheel van de baan. Want het is nog maar de vraag of Bouterse daadwerkelijk de gevangenis van binnen zal zien. Voorlopig is hij nog op vrije voeten, omdat de rechter de eis van het openbaar ministerie om een bevel tot gevangenneming uit te vaardigen niet toewees. Bovendien kan president Chandrikapersad Santokhi hem nog gratie verlenen als de oud-legerleider daartoe een verzoek indient.
Als Bouterse niet de cel in gaat, zal dat alsnog een bittere pil voor de nabestaanden zijn. Weliswaar hebben de rechters woensdag definitief vastgesteld dat de betrokkenheid van het voormalige staatshoofd bij de Decembermoorden wettig en overtuigend is bewezen. Daarmee is de geschonden rechtsstaat hersteld en aan een van de basisprincipes van het strafrecht voldaan.
Een andere pijler van het strafrecht is echter genoegdoening. Daarom hebben de rechters woensdag Bouterse niet voor niets opnieuw twintig jaar gevangenisstraf opgelegd. Gezien zijn leeftijd (78) komt dat op levenslang neer als hij binnenkort achter de tralies zou verdwijnen.
Natuurlijk kan gevangenisstraf voor Bouterse de pijn en het verdriet van de nabestaanden niet wegnemen. Maar er is ook nog zoiets als gerechtigheid. Ook al heeft het dan 41 jaar geduurd voor de rechtsstaat in Suriname eindelijk heeft gezegevierd.
