We zaten er altijd warmpjes bij, tot Poetin onze kant op kwam en het Russische gas niet meer. Stijgende stookkosten noopten tot dalende thermostaatstanden. Temperaturen binnenshuis zakken terug naar waarden van een halve eeuw geleden. En dat is wel zo gezond. Want altijd leven bij 22 graden maakt het lichaam lui en minder weerbaar. Dan maakt het meer vadsig wit dan energiek bruin vet aan. Regelmatig even afkoelen doet goed, maar continu kleumen niet. Voor iedereen moet er wel een warm plekje zijn.

Vroeger leefden mensen ook zonder aardgas, dus hun oude technieken kunnen we mogelijk hergebruiken. Sommigen doen dat al, onder het motto ”eigen haard is hout waard”. Maar net als bij turf, steenkool en olie is hout stoken vanwege stank en fijnstof geen duurzame oplossing. Maar overgaan op het nu beste alternatief, de elektrische bodemwarmtepomp, lukt veel huishoudens niet op korte termijn. Dus moeten we alles uit de kast halen om zo min mogelijk warmte te verliezen. Wollen truien, dikke sokken, fleeceplaids, donzen dekens, pantoffels en de ouderwetse slaapmutsen. Met tapijten, dubbele gordijnen, luiken buiten en nu ook vacuümglas. Want metaal en steen geleiden warmte goed, hout en wol slecht, stilstaande lucht nog minder en vacuüm helemaal niet.

Toch raakt de aarde warmte kwijt aan het lege heelal: door straling. Broeikasgassen kaatsen die deels terug, maar voor huishoudelijk gebruik werkt aluminiumfolie beter. Niet, zoals bij slachtofferhulp, met goudkleurige foliecapes, maar als isolatie onder de vloer in combinatie met stilstaande lucht. Boven de vloer is ventileren verstandig: het CO2-gehalte kan anders oplopen tot boven de 2000 ppm (parts per million, deeltjes per miljoen), vijf keer hoger dan buiten. Veel broeikasgas in huis zorgt niet voor een hogere temperatuur, wel voor hoofdpijn. Dat wordt dan meer suffen dan puffen.

Het zal even wennen zijn als we niet meer het hele huis gelijkmatig verwarmen met de centrale verwarming (cv). Echt dramatisch wordt het als de natuurlijke cv van West-Europa, de Warme Golfstroom, verdwijnt. Dan krijgen we strenge winters met wel 111-stedentochten. Met offshore windenergie komt er dan nog steeds wat warmte van zee, maar niet genoeg om heel het land gematigd van klimaat te houden. Kleine meevaller: de migratierichting van exoten zal dan omkeren.

Politiek is het vooreerst nodig om de temperatuurverschillen tussen warme en koude huishoudens te verkleinen. Als welgestelde burgers in goed geïsoleerde woningen soms een koude douche krijgen is dat prima, maar bij arme verkleumden in tochtige huizen is dat een misdaad tegen de menselijkheid. Met dwingende adviezen om de thermostaat nog een graadje lager te zetten of anders gewoon voor een dure renovatie te kiezen trapte de overheid minderbedeelde burgers gevoelig op de tinteltenen. Het zou passend zijn als de energiearmen een nieuw regeringsbeleid straks ervaren als een warme deken.

Nog een vervelend bijeffect van de klimaatverandering: het wordt steeds lastiger om onbevangen een praatje te beginnen met onbekenden. Als je over koetjes en kalfjes begint, hangt de vlag al snel verkeerd, maar ook het vanouds veilige spreken over het weer kan nu tot onvoorspelbaar extreme reacties leiden. Ook bij refo’s, inclusief zelfs een geheel eigen wokevariant waarbij iemand die zegt dat het slecht weer is meteen wordt beticht van incorrect woordgebruik. Wanneer we als een heilsoldaat de naaste echt willen winnen, dan komt een kom soep beter binnen. Bij voorkeur hete erwtensoep, al dan niet met vegetarische vleesvervanging. Dat zal ons dan worst wezen. Want dan kunnen we in deze barre tijden met vrijmoedigheid volmondig verbindend beamen: het is heerlijk snertweer.

De auteur is adviserend ingenieur.