Duurzame boeren krijgen minder subsidie dan beloofd
Ruim 35.000 Nederlandse boeren kunnen extra Europese subsidie krijgen omdat ze duurzame maatregelen hebben genomen. Dat zijn er meer dan verwacht, waardoor minister Adema het bedrag per boer naar beneden heeft bijgesteld. Dat leidt tot frustratie bij LTO.
Boeren hebben in het afgelopen jaar onverwacht veel geïnvesteerd in duurzaamheidsmaatregelen. Ze zorgden voor bloemrijke akkerranden en houtwallen om de biodiversiteit te bevorderen of teelden gewassen die een positieve invloed hebben op klimaat en bodem. Ze deden meer dan waar landbouwminister Piet Adema (ChristenUnie) op rekende. Hij heeft daardoor onvoldoende geld beschikbaar om alle boeren de Europese subsidie uit te keren die hun was voorgespiegeld.
Boeren die veel aandacht aan duurzaamheid besteden, konden aanvankelijk 200 euro per hectare extra krijgen, boven op het basisbedrag van 221 euro. De hoogte van zowel het basis- als het aanvullende bedrag gaat omlaag. Het is nog niet bekend met hoeveel. De gang van zaken leidt tot frustratie bij LTO. „Belofte maakt schuld”, schrijft de boerenorganisatie in een persbericht.
LTO wijst erop dat boeren op basis van de oorspronkelijke bedragen voor duurzame maatregelen hebben gekozen. „Eigenlijk zijn het geen subsidies; het is een vergoeding”, redeneert Klaas Johan Osinga, specialist Europees landbouwbeleid bij LTO. „Dat veel boeren bereid zijn om tegen die vergoeding extra maatregelen te nemen, is goed nieuws. Nu is het gevaar dat boeren zeggen: volgend jaar doe ik geen bloemrijke akkerranden meer, want ik kan er niet op rekenen dat ik het beloofde bedrag krijg.”
Ingewikkeld systeem
Voor het verdelen van de Europese duurzaamheidssteun heeft Nederland een ingewikkeld systeem opgetuigd. Via een uitgebreide puntentabel kunnen boeren in aanmerking komen voor extra geld. Hoe meer duurzaamheidsmaatregelen ze nemen, hoe meer punten ze krijgen. Op basis daarvan vallen ze in de categorie ”brons”, ”zilver” of ”goud”.
Met name het aantal ‘gouden’ boeren –die de maximale 200 euro extra zouden krijgen –ligt waarschijnlijk veel hoger dan de minister had verwacht. De pot van 152 miljoen euro is daardoor ontoereikend. Hoeveel Adema tekortkomt, is nog niet te zeggen. De definitieve opgave van de landbouwgronden en de ”bonuscategorieën” moet nog volgen.
Dubbel slachtoffer
Onder dat gouden label vallen onder meer alle biologische boeren, maar ook gewone boeren die zich extra inspannen voor duurzaamheid. Zij dreigen dubbel slachtoffer te worden van het tekort. Voor elke boer die voor subsidie in aanmerking komt –dat zijn er in totaal ruim 44.000– geldt dat het basisbedrag in december wordt uitgekeerd. Dat bedrag zou op 221 euro per hectare uitkomen, maar dat wordt nu dus minder.
Van die 44.000 boeren doen er zo’n 35.000 extra inspanningen voor duurzaamheid. De subsidie die daarbij hoort, zouden zij ook in december op hun rekening krijgen. Maar dat is door de onduidelijkheid uitgesteld: Adema schrijft dat boeren het aangepaste bedrag in 2024 ontvangen. Juist voor boeren die veel doen, kan dat een forse tegenvaller zijn, benadrukt Osinga. „Die rekenen op zo’n bedrag om er bijvoorbeeld aan het eind van het jaar de loonwerker van te betalen.”
LTO roept het kabinet op om extra geld bij te leggen. Dat doet Adema in beperkte mate al door 5 miljoen euro aan nog onbestemd Europees landbouwgeld aan de oorspronkelijke 152 miljoen toe te voegen. Dat is echter nog niet genoeg om het hele gat te dichten.
