„Juni, juli, augustus, september en oktober waren stuk voor stuk de heetste maanden ooit”, zeAntónio Guterres, secretaris-generaal van de VN, maandag over de strijd tegen klimaatverandering. Dit jaar wordt waarschijnlijk het warmste jaar ooit gemeten. Intussen blijft de uitstoot van broeikasgassen stijgen.

„Als niets verandert, zal de uitstoot in 2030 22 gigaton hoger liggen dan de maximale opwarming van de aarde van 1,5 graad Celsius toestaat. Dat is grofweg de jaarlijkse uitstoot van de VS, China en de EU bij elkaar opgeteld”, zei Guterres bij de presentatie van het Emissions Gap Report 2023 –getiteld Broken record– van VN-milieuorganisatie Unep, in aanloop naar de klimaattop die volgende week in Dubai begint.

Records

De mensheid breekt klimaatrecords, maar het zijn de verkeerde records, licht Unep-directeur Inger Andersen de rapporttitel toe. Niet alleen lopen de temperaturen op, ook piekten vorig jaar de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en de concentratie van kooldioxide in de atmosfeer. Die uitstoot moet juist in recordtempo naar beneden.

Veel landen hebben hun goede voornemens voor 2030 nog niet omgezet in harde maatregelen. Sinds de vorige klimaattop in Egypte hebben negen landen hun klimaatplannen aangepast, maar in broeikasgassen gemeten is die winst verwaarloosbaar, zegt Unep.

Als de nationale klimaatplannen worden uitgevoerd zoals toegezegd, warmt de aarde deze eeuw met 2,5 tot 2,9 graden Celsius op, aldus Unep. Dat is te veel, zegt Andersen.

Meer is mogelijk, zegt zij. „Sinds het Parijs-akkoord is vooruitgang geboekt en die toont aan dat de wereld in staat is tot verandering.” In 2015 was de verwachting dat de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 16 procent zou toenemen. Nu zorgen de ingevoerde en geplande maatregelen voor een verwachte stijging van 3 procent. Een flink verschil, maar nog geen daling. In 2030 moet de uitstoot met 28 procent afnemen om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius. En liever nog tot 1,5 graad.

Unep wijst op het ‘onvermogen’ van landen met hoge inkomens en hoge emissies –die de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de uitstoot uit het verleden– om de uitstoot stringent te verminderen. Ook in landen met een laag inkomen of een middeninkomen groeit de uitstoot.

Over twee jaar leveren landen hun nieuwe klimaatdoelen in voor de periode tot 2035. Die moeten een stuk ambitieuzer zijn, zegt Andersen. Anders wordt de kloof tussen wat noodzakelijk is en wat er echt gebeurt „een canyon” die haast niet meer te overbruggen is, zegt VN-secretaris-generaal Guterres.

Guterres veroordeelt het gebrek aan leiderschap, maar stipt ook positieve ontwikkelingen aan. Zoals het recente klimaatoverleg tussen China en de VS en het groeiende gebruik van schone energie. „Hernieuwbare energie is nooit eerder zo goedkoop en toegankelijk geweest.”

Het is aan de klimaattop in Dubai, zegt hij, om drastische klimaatmaatregelen in gang te zetten.