Premier Rutte mocht op bezoek bij twee leiders, premier Benjamin Netanyahu van Israël en president Mahmoud Abbas van de Palestijnse Autoriteit, die minstens een ding gemeen hebben: hun eigen bevolking wil ze weg hebben.

Met de oorlog in Gaza wankelt het regime van de bijna 88-jarige ‘president van de Palestijnse Autoriteit’ meer dan ooit. Die titel staat tussen aanhalingstekens, want hoewel Abbas in 2005 werd verkozen tot president, eindigde zijn mandaat formeel vier jaar later. Maar van verkiezingen wilde en wil hij niks weten. In zijn ogen is hij zelfs nog altijd president van de Westelijke Jordaanoever én de Gazastrook, de Palestijnse gebieden, die in de dromen van de Oslo-akkoorden de basis vormden voor de toekomstige Palestijnse staat.

Hij kent Gaza goed, heeft er zelfs enige tijd gewoond, nadat in het kader van diezelfde Oslo-akkoorden het Palestijnse leiderschap in 1994 vanuit zijn ballingschap in Tunis naar ‘huis’ terugkeerde.

Gematigde diplomaat

Mahmoud Abbas gold als de diplomaat van de beweging, een gematigd man, die al vroeg voor vrede pleitte. Hij was het die in een hotelkamer in Oslo de toen nog geheime deal met Israël sloot, om enkele maanden later formeel voor het oog van de gehele wereld op het gazon van het Witte Huis de akkoorden te ondertekenen namens de PLO (de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie).

In 1935 werd hij geboren in Safed, nu in het noorden van Israël, toen Brits mandaatgebied. Tijdens de oorlog van 1948 vluchtte hij met zijn familie naar Syrië, studeerde er rechten om daarna in Moskou verder te studeren. De veelzeggende titel van zijn proefschrift: ”De geheime relatie tussen nazisme en zionisme”. Nog maar kort geleden veroorzaakte hij in Israël ophef door uit te roepen dat de Joden de Holocaust aan zichzelf te wijten hadden. „Is dat de man met wie we samenwerken?” klonk het. „Ja” luidde het korte antwoord, want in feite is (was?) Israël deels afhankelijk van Abbas en zijn veiligheidstroepen voor het handhaven van de rust onder de Palestijnen op de Westoever.

Corrupte autocraat

Begin jaren zestig had Abbas zich al aangesloten bij de Fatah van Yasser Arafat. Als een van de mannen van het eerste uur gold hij als de natuurlijke opvolger toen Arafat in 2004 overleed. Hij werd gekozen tot president van de Palestijnse Autoriteit, het bestuursorgaan dat de scepter zwaait over de Palestijnse gebieden.

Hamas boycotte de verkiezingen, maar deed een jaar later wel mee aan de parlementsverkiezingen en kwam in Gaza als sterkste uit de bus. Abbas weigerde zijn zeggenschap over dat gebied op te geven – hij was tenslotte de president. Het ontaardde in een bloedige strijd met honderden doden, waarbij de Fatah-leden uiteindelijk werden verdreven. De Palestijnse gebieden waren nu in tweeën gedeeld, met Hamas aan het roer in Gaza en Abbas op de Westelijke Jordaanoever.

Aanvankelijk leek hij voor rust en minimale welvaart te zorgen, vooral in Ramallah, het machtscentrum, waar tal van buitenlandse organisaties zich vestigden om de ‘Palestijnse staat’ op weg te helpen. Maar de man die eruit zag als een brommerig schoolhoofd, ontpopte zich tot een corrupte autocraat, die elk protest onderdrukte. Het gonsde van de geruchten over vriendjespolitiek en geld dat in de zakken van zijn familie verdween.

„Collaboratie” met Israël

Politiek hield hij zich staande door zijn samenwerking, „collaboratie” in de ogen van de Palestijnen, met Israël. Israël liet hem zijn beperkte macht en in ruil moesten zijn veiligheidstroepen voor rust onder de Palestijnen zorgen. Die collaboratie nam de bevolking hem niet in dank af. Machteloos stond hij tegenover de toenemende uitbreiding van de Israëlische nederzettingen die steeds meer gebied opslokten. De pesterijen van de kolonisten zijn inmiddels omgeslagen in openlijke brute aanvallen op Palestijnen onder toeziend oog van het Israëlische leger.

Mahmoud Abbas heeft dan ook zijn grip verloren. Hij komt zijn kantoor in Ramallah nauwelijks uit en wordt spottend betiteld als de burgemeester van Ramallah, al is zelfs dat misschien te veel gezegd.

Op de Westelijke Jordaanoever neemt intussen ook de openlijke steun voor Hamas toe: die beweging doet tenminste iets tegen de Israëlische bezetting.

Omar Khatib, die vrijdag deelnam aan een demonstratie in Ramallah ter ondersteuning van de Palestijnen in Gaza, vatte het op de site Arabnews.com bondig samen: „In Gaza neemt het verzet het op tegen Israël, en wij verzetten ons tegen de Palestijnse Autoriteit hier omdat het slechts een instrument is in de handen van de bezetting om ons op de Westelijke Jordaanoever te onderdrukken.”