Nederlandse supermarkten hebben vis verkocht die is geproduceerd door Oeigoerse dwangarbeiders. De vis werd ingekocht via handelsbedrijven uit Urk en Scheveningen.
Dat blijkt uit zondag gepubliceerd onderzoek van het The Outlaw Ocean, een platform dat zich bezighoudt met onderzoeksjournalistiek. The Outlaw Ocean onderzoekt piraterij, illegale visserij, gedwongen arbeid, milieuvervuiling en andere misstanden in en rond de oceanen. Het platform heeft daarbij vastgesteld dat veel mensen uit de West-Chinese regio Xinjiang, waar vooral Oeigoeren wonen, zijn tewerkgesteld in de Chinese vissector.
China is de grootste speler in de internationale visserij. Chinese producten komen via de tussenhandel overal ter wereld terecht in de winkels, ook in in Nederland.
The Outlaw Ocean noemt de Urker groothandelaren Seafood Connection, Northseafood Holland en Kramer’s Seafood. Deze zouden vis leveren aan respectievelijk de Duitse supermarktketen Metro, het Britse Nomad Food (onder meer bekend van met merk Iglo) en de Nederlandse horecagroothandel Bidfood. De drie Urker bedrijven en ook Wout Taal Import uit Scheveningen zou zaken hebben gedaan met Chinese leveranciers die Oeigoerse werknemers inzetten.
Directeur Hein Kramer van Kramer’s Seafood „distantieert” zich van de misstanden in China. Zijn bedrijf heeft „incidenteel” zaken gedaan met één van de door The Outlaw Ocean genoemde Chinese leveranciers, maar nooit met een ander genoemd bedrijf. Volgens Kramer doet zijn bedrijf alleen zaken met ondernemingen die voldoen aan de zogeheten SMETA-certificering op het gebied van rechten van werknemers.
Het Urker visgroothandelsbedrijf Seafood Connection laat maandag in een schriftelijke verklaring weten dat het bedrijf de relatie met Shandong Haidu Ocean Product Co., LTD en Zhejiang Industrial Group per direct heeft stopgezet. Met de andere door The Outlaw Ocean Project genoemde Chinese bedrijven deed de importeur al anderhalf tot twee jaar geen zaken meer. Producten van die laatste bedrijven zijn niet aan supermarkten geleverd.
Seafood Connection meldt verder dat het in zijn toeleveringsketens „geen enkele inbreuk” op mensenrechten tolereert. Leveranciers moeten de ethische gedragscode van het Ethical Trade Initiative ondertekenen. Dit is een in Londen gevestigde alliantie van vakbonden, ngo’s en bedrijven die schending van mensenrechten op het werk tegengaat. Bovendien worden leveranciers gecontroleerd op naleving van de sociale standaarden SMETA, BSCI of SA8000.
Het bedrijf uit Urk zegt de gesignaleerde misstanden „met klem” te veroordelen en mee te leven met de slachtoffers. Het bedrijf is teleurgesteld dat zijn maatregelen, waaronder fysieke bezoeken door eigen medewerkers, niet voldoende zijn geweest om de mensenrechtenschendingen op te sporen. Seafood Connection gaat toekomstige leveringen uit Azië „nog strenger” beoordelen om ervoor te zorgen dat de toeleveringsketen „zonder twijfel” vrij is van dwangarbeid.
Directeur Pieter Tol van Northseafood Holland zegt dat zijn bedrijf niet wil meewerken aan dwangarbeid. “Onze retailklanten eisen dat ook van ons.” Tol is “verbaasd” over de informatie die de journalisten van The Outlaw Ocean Project boven water heeft gehaald. “Wij eisen dat onze toeleveranciers hun Sedex-certificering op orde hebben. Daar zouden we op moeten kunnen vertrouwen.”
Sedex is een internationale organisatie die onder meer toeziet op een ethisch verantwoorde arbeidsomstandigheden in toeleveringsketens.
Overigens doet de Urker onderneming al sinds 2020 geen zaken meer met de Chinese bedrijven die door The Outlaw Ocean Project worden genoemd. “Wij zijn tijdens de Covid-pandemie meer vis zelf gaan verwerken, vooral platvissoorten.” Door Amerikaanse schepen gevangen Alaska pollak (koolvis, een kabeljauwachtige) haalt het bedrijf nog wel uit het China. “Ze kunnen die vis daar goedkoper verwerken dan dat wij het in Europa kunnen doen.”
Supermarktkoepel CBL, waarbij de grote ondernemingen in de branche zijn aangesloten, stelt in een reactie dat de visserij inderdaad een bedrijfstak is met een hoog risico op dwangarbeid. Volgens de koepel zetten supermarkten zich daarom in om duidelijk te krijgen onder welke omstandigheden hun producten worden gemaakt. Daarbij kijken ze ook naar mogelijke dwangarbeid. Eenvoudig is dat echter niet.
The Outlaw Ocean Project ontdekte bij Chinese visserijbedrijven een breed patroon van schendingen zoals salarisinhouding, buitensporige werktijden, mishandeling van matrozen, confiscatie van paspoorten en onthouding van de toegang tot medische zorg.
