Dat werd zaterdag duidelijk op de jaarlijkse toerustingsdag van de generale diaconale commissie (gdc) van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK), met als thema ”Dienen in tijden van inflatie”. De dag werd gehouden in de hersteld hervormde Anathothkerk te Oud-Beijerland en werd bezocht door dertig diakenen. Zaterdag werd eveneens een toerustingsdag gehouden in Lunteren.

De vereniging SchuldHulpMaatje is 12,5 jaar geleden samen met kerken opgericht door Carla van der Vlist, tot dan werkzaam als hoofd binnenlands diaconaat bij Kerk in Aktie van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Van der Vlist leverde zaterdag samen met SHM-projectmanager Ton Kolsters, voormalig diaconaal consulent bij Kerk in Actie, een bijdrage aan de toerustingsdag.

„Anderhalf miljoen mensen hebben niet meer dan 2500 euro spaartegoed. Een op de vijf heeft problematische risicovolle schulden”, zei Kolsters. Mensen met schulden wachten drie tot vijf jaar om aan te kloppen voor hulp, stelde hij. Oorzaken van schulden zijn volgens hem: verlies van inkomen, ziekte, scheiding en schaamte. Gevolgen daarvan zijn: stress, sociaal isolement, depressie, relatieproblemen, ziekteverzuim, fraudegevoeligheid, verlies van IQ tot soms zelfs zelfmoord.

Geldzorgen signaleren

Kolsters gaf aan hoe diakenen geldzorgen kunnen signaleren: let op bij ingrijpende levensomstandigheden, zoals overlijden, ziekte, werkloosheid, echtscheiding of geboorte. Zijn de gordijnen altijd dicht, is de koelkast leeg, is er sprake van vervuiling, stapeling van zorgkosten, geen perspectief op verandering of werk, geen ondersteunend netwerk in directe omgeving, een groeiend isolement of veel ziekmeldingen.

„Maak als diaken de dingen bespreekbaar. Win vertrouwen. Ga meerdere keren in gesprek. Stel open vragen. Geef aan dat we er zijn om elkaar te helpen. Durf te vragen of men het financieel nog wel redt en vertel wat je wel en niet kunt bieden.”

Het hebben van schulden leunt zwaar op mensen, weet Kolsters. Roep als diaken de hulp in van SchuldHulpMaatje, adviseerde hij. „Ons lukt het bij mensen binnen te komen die nooit eerder hulp hebben gezocht.” Daarmee is de rol van de diaconie niet uitgespeeld, stelde Kolsters. „Blijf bij de mensen betrokken. Er is geen instantie die zo nauw betrokken is bij levensomstandigheden als de kerk.”

Volgens Carla van der Vlist is de drempel om hulp te zoeken bij diakenen hoog. „Ben je eenmaal binnen, stel dan de meest simpele vraag: „Red je het wel?””

Gebed van Agur

Ds. J. Joppe, voorzitter van de gdc, sprak een openingswoord op de toerustingsdag. Sinds 2022 zijn de kosten voor energie, levensmiddelen en andere producten gestegen. Alle mensen, ook gemeenteleden, merken dit aan hun portemonnee. Maar slechts weinigen zijn in financiële nood geraakt. Ten minste, zo lijkt het. Maar is dat ook zo? zei ds. Joppe.

Hij vroeg zich af of veel mensen krap zitten, maar de eindjes nog net aan elkaar kunnen knopen. Of is de drempel om bij de diaconie aan te kloppen te hoog? „Wat kunnen diakenen doen om die drempel te verlagen, zodat een hulpvrager zich niet minder voelt dan degene die hulp biedt?”

Naar aanleiding van Spreuken 30:7-9 sprak de gdc-voorzitter over ”Een leerzaam gebed in tijden van inflatie”. Hij stond stil bij het gebed van Agur: „Armoede of rijkdom, geef mij niet; voed mij met het brood van mijn bescheiden deel.” Agur loopt met zijn wijsheid niet te koop, stelde ds. Joppe. Hij zegt wijsheid noch wetenschap geleerd te hebben.

Toch is volgens hem Agur een biddende diaken. „Hij doet evenwel een vreemd gebed.” Armoede is, zei de predikant uit Barneveld, „toch verschrikkelijk. Je bent van het gegeef van anderen afhankelijk om te leven. Agur draait het om. Het gaat Agur om Gods pijn. Agur bidt om behoed te worden voor stelen. Hij wil bij de zonde vandaan blijven.”

Agur bidt niet om rijkdom. Ds. Joppe: „Hoe is dat bij ons? Wij willen toch steeds meer hebben? Hoe kun je teveel hebben? Laten we bidden voor ieders levensonderhoud.”