Chris Stoffer wordt als het aan het SGP-partijbestuur ligt de nieuwe leider van de SGP. Hoe blikt hij vooruit?
De week na de val van het kabinet ging de SGP-Tweede Kamerfractie om tafel om definitief helder te krijgen: Stopt Van der Staaij en neemt Stoffer het stokje over? Het antwoord was ja. Nadat de drie Kamerleden Van der Staaij, Stoffer en Bisschop terug waren van vakantie begon op 18 augustus het in elkaar zetten van het draaiboek. Later sloot ook het hoofdbestuur aan en vorige week maandag werden de laatste voorbereidingen afgerond.
Stoffer draait er niet omheen: toen hij aan het eind van de dag naar huis reed, voelde de wetenschap dat hij binnenkort zou worden voorgedragen als de nieuwe SGP-partijleider „een beetje als een zware last”. Hij dacht terug aan zijn maidenspeech, zijn eerste officiële betoog in de Tweede Kamer. Daarin begon hij over de leiding van God. „Mijn oog mag op Hem geslagen zijn, omdat Hij mij ziet en van mij afweet”, zegt Stoffer. „Ook die maandag gaf dat rust.”
Kees van der Staaij lichtte zijn besluit vrijdag toe door onder meer te zeggen: De tijd is rijp voor een overdracht. Zegt u dat even gedecideerd als hij?
„Ik was heel blij dat Kees in 2021 de kar nóg een keer wilde trekken. In dat jaar dacht ik echt: Als ik het nú moet overnemen, is mijn bagage, mijn ervaring dan groot genoeg? Nu heb ik het gevoel dat ik voldoende lang heb kunnen oefenen op de cruciale dingen, zoals de procedures en het politieke handwerk. Ik heb me kunnen profileren op voor de SGP belangrijke punten, zoals medische ethiek en gezin. Als de vraag is: Ben ik voldoende voorbereid, is het antwoord wat mij betreft simpel: ja. Al had ik natuurlijk niet geprotesteerd als het kabinet de rit had uitgezeten en Kees tot 2025 gebleven was.”
U legt nu uit hoe de dingen zijn gelopen, maar wat drijft u eigenlijk om dit te willen doen?
„Dat heeft alles te maken met de manier waarop ik door de jaren heen met de partij verbonden ben geraakt. De SGP heeft mij in 2021 bewust op plek 2 gezet. Dat was toen al vanuit het idee dat Kees op een gegeven moment zou kunnen stoppen. Sindsdien ben ik ook meer gericht met gezaghebbende SGP’ers gaan spreken over een mogelijke opvolging; ook om nog beter inzicht te krijgen in de fundamenten van de partij. Bijvoorbeeld met toenmalig partijvoorzitter Maarten van Leeuwen, mijn oude conrector van de middelbare school. En met Van der Vlies.
De periode voorafgaand aan mijn kandidatuur als de nummer 2 voor de verkiezingen van 2021 heb ik echt ervaren als een beslissend moment. Zo van: als we toch niet bij elkaar passen, is dit hét moment om dat te zeggen. En anders ben ik de kandidaat-opvolger. Ik mocht en wilde blijven en vanaf toen zijn we met z’n allen toegegroeid naar waar we nu staan. Overigens steeds in het besef dat uiteindelijk niet wij, maar de Heere Degene is die onze weg bepaalt.”
Toen Van der Staaij partijleider werd, had hij al een paar mediastormen achter de rug, bijvoorbeeld over de minarettenmotie in 2009. Heeft u de afgelopen jaren niet te veel in de luwte vertoefd?
„Als de vraag is of ik weet hoe ik ophef moet veroorzaken als ik dat zou willen, is het antwoord: Ja. Punt is alleen dat het huidige politieke speelveld al zo rumoerig is dat wij ons als SGP’ers liever onderscheiden door te proberen wat rust te brengen. Ik heb het idee dat daar meer behoefte aan is.”
De vraag is meer: Bent u er klaar voor als u onverhoopt en onbedoeld het middelpunt wordt van een mediastorm?
„Ik zie er niet naar uit, maar ik denk dat handelen naar bevind van zaken dan maar het slimste is, hè. Als het mij vroeg of laat overkomt, dan zij dat zo.”
Als alles volgens plan verloopt, voert niet Van der Staaij maar uzelf straks het woord bij de algemene beschouwingen na Prinsjesdag. Wat neemt u mee naar het podium? De Rembrandtbijbel? Een schilderij?
„Ik ga niet proberen om Kees te overtroeven. Eén, ik zou het helemaal niet kunnen. En twee, ik denk dat rustig een eigen profiel gaan opbouwen, beter is.”
Welk profiel? Dat van een bruggenbouwer en staatsrechtelijk geweten van de Kamer?
„Ik moet niet proberen een kopie van Kees te worden, dat ga ik ook helemaal niet doen. Ik heb veel van hem geleerd en ik hoop ook echt in zijn lijn door te gaan. Wat ik er nu over kwijt kan, is dat ik inhoudelijk geen millimeter anders zal opereren dan Van der Staaij, Van der Vlies en al die anderen die ik persoonlijk goed gekend heb, zoals Koos van den Berg. Maar mijn stijl zal wel anders zijn. Ingenieur Van Rossum was geen dominee Abma en Van der Staaij was geen Van der Vlies. Ze bleven wel altijd zichzelf en ik denk dat dat belangrijk is.”
Het vooruitzicht dat de SGP straks na de verkiezingen weer drie zetels krijgt, is reëel. Wat vindt u van de volgende fractiebemensing: 1) Chris Stoffer, 2) Diederik van Dijk en 3) André Flach?
„Dat zijn geen namen waarvan je denkt: Dat klinkt heel vreemd. Maar het eerste beraad over de kandidatenlijst was pas donderdag. Oftewel, het hoofdbestuur, dat de lijst vaststelt, moet nog een paar puzzelstukjes leggen en met een paar weken is er dan duidelijkheid.”
Zou een fractie met deze samenstelling uw dreamteam zijn?
„Dat is dan weer een term …… Nee. Nee. Omtzigt staat in de peilingen op 31 zetels, maar ik denk dat hij nerveuzer is dan wij als wij op zo’n aantal gepeild zouden worden. We hebben echt veel kwalitatief goede mensen in de partij; in elk geval meer dan genoeg voor een goede top-3.”
Over partijen en peilingen gesproken: de CDA-kiezers lijken op 22 november alle kanten op te stuiven, behalve naar het CDA. Valt daar voor uw partij nog wat te halen?
„De afgelopen jaren is het ons bij elke verkiezing gelukt mensen te trekken die de keer daarvoor nog niet op ons stemden. Dan heb je het over mensen, die denken: Nou, die SGP; dat is toch wel een stabiele en betrouwbare partij. Het zou prachtig zijn als we ons unieke geluid straks met drie zetels kunnen blijven vertolken, maar vier? Ja, dan zouden we als SGP op nog meer portefeuilles goede dingen kunnen doen voor het land. Als het kon, zou ik ervoor tekenen, maar ik leg het in Zijn hand.”
