Na ruim 13 jaar krijgt de SGP in de persoon van Chris Stoffer weer een nieuwe politiek leider. Geheel onverwacht komt de leiderschapswissel niet: het 48-jarige Kamerlid loopt zich al geruime tijd warm.
Ambities om de politiek in te gaan had Chris Stoffer als 27-jarige Elspeter eigenlijk niet echt. Toen hem in 2002 een plek op de lokale SGP-lijst werd aangeboden, vond hij dat goed, mits hij niet op een verkiesbare plek zou komen. Maar Elspeters die Stoffer kenden als medewerker van de plaatselijke benzinepomp stemden hem massaal de raad in. Acht jaar later werd Stoffer fractievoorzitter in de raad. De bouwstenen voor een politieke carrière waren gelegd.
Zestien jaar na zijn intrede in de gemeenteraad maakte Stoffer zijn opwachting als Tweede Kamerlid. Hij viel toen permanent in voor Elbert Dijkgraaf die om privéredenen moest afhaken.
Voor zijn Kamerlidmaatschap doorliep Stoffer een bliksemcarrière bij Rijkswaterstaat. Hij begon er in 1999 als projectleider en wist er op te klimmen tot directeur Netwerkmanagement. In 2012 stond de ingenieur uit Elspeet voor het eerst op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Dat Stoffer SGP’er zou worden was net als dat hij de politiek in zou gaan geen vanzelfsprekendheid. De opvolger van Van der Staaij twijfelde in zijn jeugd wel eens tussen de CHU (een van de voorlopers van het CDA) en de SGP, de partij die hij vooral associeerde met mannen in zwarte pakken. Stoffer bekent: Ik heb weleens op André Rouvoet gestemd. Maar als student kwam hij erachter dat „het programma van de SGP eigenlijk helemaal zo gek niet was”, vertelde hij drie jaar geleden in het Nederlands Dagblad.
Anno 2023 is er van een gebrek aan politieke ambitie totaal geen sprake meer. De SGP’er timmert al geruime tijd flink aan de weg om het gezicht van zijn partij te worden. Eigenlijk wist iedereen die dicht bij het Kamerlid staat het wel: Stoffer wordt de opvolger van Van der Staaij.
En daar werkt het Kamerlid hard voor. Stoffer plant zijn vrije Kamerdagen vol met werkbezoeken aan onder meer burgemeesters uit achterbangemeenten en mkb’ers. Wat hij doet en waar hij is; op de socials legt de 48-jarige SGP’er het allemaal haarfijn vast.
Dealmaker
Op vragen of hij het lijsttrekkerschap in de toekomst zou ambiëren, zei Stoffer in het verleden geen ja, maar ook zeker geen nee. Dat hij daar ooit voor zou worden gevraagd noemt Stoffer al in 2020 „geen onmogelijkheid”. „Als Van der Staaij stopt, is er een mogelijkheid dat ik doorschuif naar plek één”, zegt hij dan tegen De Stentor.
Maar anders dan Van der Staaij, die vooral de reputatie van wijze nestor heeft, is Stoffer meer een vlotte dealmaker die weet hoe hij gelegenheidscoalities moet smeden. Het besef dat hij ook met niet-christelijke partijen zal moeten samenwerken, was er al toen hij zijn opwachting maakte als Kamerlid. „Meerderheden zoek ik niet per se via christelijke partijen”, zegt Stoffer kort na zijn beëdiging in 2018 tegen het Reformatorisch Dagblad.
Stoffers behendigheid blijkt lonend. Zijn samen met VVD en CDA ingediende initiatiefwetsvoorstel om standaard 2 procent van het Nederlands bbp te reserveren voor defensie kan rekenen op brede steun. Ook Volt is voor. Ook samenwerking met links gaat Stoffer niet uit de weg. Samen met GroenLinks strijdt hij voor vastlegging van de mogelijkheid voor rouwverlof in de wet. Ook D66 toont zich sympathiek over dat voorstel.
Door zijn politieke behendigheid en pragmatische aanpak speelt Stoffer zich in de kijker van BBB’ers uit Friesland die hem begin 2023 vragen provinciale coalities te verkennen. „Stoffer staat boven de partijen en kent het klappen van de zweep”, geeft de Friese BBB-lijsttrekker Abel Kooistra als reden daarvoor.
Stoffer, die politiek breed opereert, kijkt ook kerkelijk breed om zich heen. Het Kamerlid, dat zelf lid is van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, gaat ook weleens ter kerke in andere Elspeetse gemeenten. Zelf groeide Stoffer hervormd op maar na zijn huwelijk veranderde hij van kerkverband.
Atypisch
Zijn manier van werken maakt dat Stoffer soms opvalt als een wat atypische SGP’er. Donkere pakken draagt hij eigenlijk nooit. Het Kamerlid deinst er niet voor terug zijn emoties te laten zien. „Ik lust ze rauw” zei Stoffer over belangenorganisaties die de staat aanklagen en daarmee de voortgang van bijvoorbeeld de bouw vertragen. Zijn voorstel om hun manoevreerruimte bij de rechter in te perken, werd kritisch onthaald, maar kreeg uiteindelijk wel genoeg steun.
„De traditionele invloed die de SGP heeft door haar matigende houding zie ik niet bij hem”, zei collega-Kamerlid Joost Sneller (D66) eerder dit jaar in Trouw.
Arnon Grunberg gaat een stapje verder. De gevierde schrijver liep stage bij de SGP-fractie en vertelde tegen het Nederlands Dagblad dat je je zou kunnen voorstellen dat Stoffer voor AkzoNobel in Hongkong werkt. „Hij heeft iets werelds”, aldus Grunberg.
Toch toont de oud-manager van Rijkswaterstaat ook geregeld zijn principiële kant. Dit jaar schreef hij een wetsvoorstel om de bescherming van het gezin in de grondwet te verankeren. Het voorstel kan rekenen op weinig steun maar het is helder: Stoffer denkt aan zijn achterban.
Op medisch-ethisch gebied heeft het SGP-Kamerlid zijn zichtbaarheid afgelopen jaar vergroot. In 2022 droeg Van der Staaij dit beleidsterrein aan hem over en zodoende sprak Stoffer dat jaar voor het eerst tijdens de Mars voor het Leven. Ook voerde hij namens de SGP het woord tijdens het spraakmakende debat over de afschaffing van de verplichte vijfdaagse beraadtermijn voor abortus.
Campagne
Maar hoe zal het Stoffer vergaan in de verkiezingstijd? In het klimaatdossier, een belangrijk onderwerp deze campagne, heeft Stoffer zich al een tijdje verdiept. Sinds zijn aantreden in 2018 valt dit dossier in zijn portefeuille. Dat is voordelig voor de SGP want dit jaar zijn er opvallend veel lijstrekkers die veel van dit thema afweten. Frans Timmermans (Verenigd Links) en Rob Jetten (D66) worden gekscherend respectievelijk klimaatpaus en klimaatdrammer genoemd.
Daarentegen is hij niet de enige bèta; CDA-lijstrekker Henri Bontenbal heeft met zijn opleiding natuurkunde een vergelijkbare achtergrond. De christendemocratische kartrekker profileert zich op het gebied van klimaat als doener, net als Stoffer.
Delegeren
Het aansturen van mensen zal voor de oud-directeur bij Rijkswaterstaat geen nieuwigheid zijn, wel het aansturen van een politieke partij. Hoe Stoffer zich als partijleider precies zal gaan gedragen, zal dan ook pas blijken na het vertrek van Van der Staaij.
Kritiek van binnenuit kreeg het Kamerlid tot dusver nog niet, althans niet publiekelijk. Maar als nieuwe leider zal Stoffer verbindend moeten optreden. Binnen de SGP wordt nog altijd uiteenlopend gedacht over bijvoorbeeld het vrouwenstandpunt en het klimaatvraagstuk. De vlotte dealmaker zal voorzichtig moeten zijn.
Wat dat laatste betreft heeft Stoffer laten zien dat hij een middenweg kan vinden. Zo is hij voorstander van verduurzamingsmaatregelen, maar is hij tegen regels die tot dergelijke maatregelen verplichten, zoals een Europese klimaatwet. „Het klimaatbeleid is politiek, niet juridisch”, is zijn lijn.
Over de vraag wie zijn grote voorbeeld is, laat Stoffer in ieder geval geen twijfel bestaan. Hij bewondert oud-SGP-Kamerlid Koos van den Berg. De Elspeter zegt hem te waarderen om twee van diens kenmerken, die ook hij als partijleider straks goed kan gebruiken: kennis en gezag.
