Dat zijn er evenveel als in heel 2022, het vorige recordjaar. Naar verwachting zullen meer dan 400 duizend migranten dit jaar de trektocht van twee tot tien dagen door de bergachtige jungle tussen Colombia en Panama afleggen, een van de gevaarlijkste migratieroutes ter wereld. Niet alleen kunnen ze het leven verliezen door snelstromende rivieren of een val van een modderige berghelling, ook zijn ze een eenvoudige prooi voor de criminele bendes die het grensgebied controleren.

Ondanks de in mei ingegane strengere asielwetgeving van de VS, waarmee migranten die de grens illegaal oversteken hun recht op asiel verliezen, blijft de ”Amerikaanse Droom” recordaantallen migranten trekken. Na een kleine dip in juni, meldden zich in juli alweer 52 duizend migranten aan de Panamese kant van de Darién, een moeilijk begaanbaar oerwoud. Dit ondanks het begin van het regenseizoen, wanneer normaal gezien juist minder migranten de overtocht wagen.

Trektocht

De ”Darién Gap”, het Gat van de Darién, dankt zijn naam aan de Pan-Amerikaanse snelweg die van noord naar zuid over de gehele lengte van de twee Amerika’s loopt, van Alaska tot Vuurland. Op één stukje na: de jungle van de Darién is zó ondoordringbaar dat de weg simpelweg ophoudt in Panama, om 106 kilometer verderop in Colombia zijn weg naar het zuiden te hervatten.

Tussen 2010 en 2020 doorkruisten jaarlijks zo’n 10 tot 20 duizend migranten de Darién. Het keerpunt was het aantreden van de Amerikaanse president Joe Biden, die migranten de hoop gaf op een vriendelijker asielbeleid.

De meeste migranten zijn afkomstig uit Latijns-Amerika. In 2021 trokken Haïtianen massaal uit Brazilië en Chili, de landen waar ze aanvankelijk probeerden een nieuw leven te beginnen, naar de VS via de Darién-jungle. Dit jaar zijn het de Venezolanen die de meerderheid uitmaken, op de vlucht voor diepe armoede, geweld en politieke vervolging onder het regime van Nicolás Maduro.

„Ik verdiende zo’n acht dollar per maand met mijn werk als receptioniste in Venezuela”, zegt de 26-jarige Yorgelis Abreu, die op het punt staat om aan de trektocht te beginnen in de Colombiaanse kustplaats Necoclí, met haar dochters van 11 en 12 jaar. „Ik doe dit voor mijn dochters, omdat ik wil dat zij kunnen studeren en een betere toekomst hebben.”

Veertien procent van de migranten komt uit Ecuador, waar drugskartels recent voor een forse opleving van geweld zorgden. Kleinere aantallen komen uit landen op andere continenten, met name Chinezen, die dankzij soepele visumregels op Ecuador kunnen vliegen en vanuit daar doorreizen over land. Maar ook Afrikanen, Arabieren en Indiërs nemen de route door de Darién.

Baby’s

Onder de migranten bevonden zich dit jaar meer dan 40 duizend kinderen, waarvan de helft onder de vijf jaar is. In Necoclí vertrekken tientallen migranten met baby’s op de rug naar Panama, met niet meer dan een rugzak, een tent en een vijfliter-fles water als bagage. Voor de ouders is het riskeren van hun leven en dat van hun kinderen in ‘s werelds meest onherbergzame jungle een aantrekkelijker alternatief dan thuisblijven.

Het is onduidelijk hoeveel migranten omkomen tijdens de trektocht. De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) telde sinds 2018 256 doden, maar het werkelijke aantal ligt veel hoger, zeggen hulporganisaties. Maar omdat ze achterblijven in de jungle, en de migranten alleen bij aankomst in Panama worden geregistreerd, en niet wanneer ze uit Colombia vertrekken, is er sprake van onderregistratie, zegt onder andere Artsen zonder Grenzen.

Internationale hulporganisaties roepen op tot actie om de humanitaire crisis op deze migratieroute te stoppen. Zo willen VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR en IOM dat de VS meer legale migratieopties biedt aan migranten om te voorkomen dat ze voor gevaarlijke, illegale routes kiezen. Hoewel de VS aankondigden een dergelijke optie vanuit Colombia te openen, komt slechts een beperkt aantal migranten in aanmerking daarvoor. De meesten hebben dan ook weinig keus dan de gevaarlijke en kostbare reis (een migrant is al snel een paar duizend dollar kwijt tussen Colombia en Mexico) over land te ondernemen, met alle gevolgen van dien.