De overeenkomst is een jaar geleden gesloten door de Verenigde Naties, Turkije, Oekraïne en Rusland. Ze zou ook de export van Russische landbouwproducten en bijvoorbeeld stoffen voor kunstmest vergemakkelijken. Maar vooral door westerse sancties hebben de Russen problemen met de financiering, verzekering, betaling en het transport van hun producten.

Uiterlijk maandag zou de ‘graandeal’, zoals al drie keer is gebeurd, weer verlengd moeten worden. Rusland ging eerder al mopperend akkoord met de verlenging, maar nu eist het Kremlin dat eerst aan de door en voor Rusland gestelde voorwaarden wordt voldaan. Daarna kan het akkoord weer in werking treden. De initiatiefnemer van het akkoord, de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, heeft gezegd dat hij contact gaat opnemen met zijn Russische ambtgenoot Poetin over de kwestie en over de export van Russische kunstmest. Volgens Erdogan heeft Poetin liever dat de graandeal blijft voortbestaan. Erdogans buitenlandminister Hakan Fidan gaat met collega Sergej Lavrov in gesprek.

Het Kremlin klaagt dat sinds juli vorig jaar Oekraïens graan zonder problemen kon worden geëxporteerd over de Zwarte Zee, terwijl Russische landbouwbedrijven lijden onder sancties. Volgens Washington is de Russische klacht niet terecht, omdat de export van Russisch graan niet is gekrompen, maar juist in omvang toeneemt.

De Russische voedselexporteurs zijn zelf geen onderdeel van westerse sancties, maar ervaren de strafmaatregelen als handelsobstakels. Doordat Russische banken bijvoorbeeld niet meer zijn aangesloten op het internationale SWIFT-betalingssysteem zou het voor agrarische bedrijven moeilijker zijn om handel te drijven. Volgens persbureau Reuters overweegt de Europese Unie daarom om de Rosselkhozbank (de Agricultuurbank) wel weer toe te laten tot SWIFT.