Al op de lagere school begon de Curaçaos-Joodse Salomon (”Mongui”) Abraham Levy Maduro (1891-1967) met het verzamelen van zowat alles wat op papier staat. Hij knipte uit kranten en verzamelde boeken over de Antillen en over de geschiedenis van het Sefardische Jodendom uit Spanje en Portugal. Leonora, zelf historica: „We hebben hier mappen over de meest uiteenlopende onderwerpen, zoals –een willekeurig voorbeeld– over festiviteiten op Curaçao ter gelegenheid van de kroning van koningin Wilhelmina in 1898.”

Ook legde Levy Maduro een collectie aan van aankondigingen en uitnodigingen rond culturele activiteiten, zoals concerten, toneelvoorstellingen en religieuze bijeenkomsten. „Oude ansichtkaarten, menu’s van feestelijke diners en geboorte-, huwelijks- en rouwaankondigingen, je kunt het zo gek niet bedenken of we hebben er veel van”, weet Leonora.

Nieuwbouw

Na Monguis overlijden zette zijn enige dochter Ena Dankmeijer-Maduro (1920-2016) het levenswerk van haar vader voort. In de beginjaren gebeurde dit nog in haar landhuis Rooi Catootje. Toen dit uit zijn voegen barstte, liet ze ernaast door lokale architecten gewaagde nieuwbouw ontwerpen. Als telg uit een vermogend geslacht van Joodse scheepsagenten en bankiers en als succesvol belegger financierde ze dit miljoenenproject geheel uit eigen middelen. Ze kreeg in 2010 voor haar werk de Zilveren Anjer van het Prins Bernhard Cultuurfonds.

Leonora: „Nu beweegt haar geestelijke nalatenschap en die van haar vader zich meer in de richting van een erfgoedinstelling. Ik vermijd liever het woord bibliotheek; je kunt hier namelijk geen boeken lenen. Wij zijn beheerders van erfgoed en borduren voort op wat de oprichter en zijn dochter voor ogen hadden.”

In het moderne, deels ondergrondse gebouw is alle gelegenheid om in een lichte en koele ruimte literatuur te raadplegen. Leonora: „Hier vind je de meest uitgebreide en volledige verzameling van Antilliaanse en Sefardisch-Joodse documenten van ons koninkrijk. Geen enkele serieuze onderzoeker op dit gebied kan aan ons voorbij kan gaan.”

Daarnaast komen er ook ‘gewone’ bezoekers. Leonora noemt journalisten, die voor een artikel of een vlog komen, docenten voor hun lessen, scholieren voor een spreekbeurt of een profielwerkstuk, en studenten voor hun scriptie.

Stamboomonderzoek

Bij Leonora en haar staf melden zich belangstellenden uit de hele wereld, zoals wetenschappers uit Nederland, de VS, Australië of Colombia. Ze is trots op de dienstverlening van haar personeel. „Mensen nemen vooraf contact op over wat ze precies zoeken; het ligt dan klaar als ze komen.”

Ze geeft een voorbeeld. „Stel, iemand heeft materiaal nodig voor een boek of een rapport over de Verenigde Protestantse Gemeente van Curaçao. Daar kunnen we dan voorbereidend werk voor doen. Of iemand wil precies weten wat de rooms-katholieke pastoor Naar in een bepaalde periode geeft gedaan. Wij zoeken het dan uit tegen een redelijke vergoeding. Laatst belde een hoogleraar van Harvard University; hij zocht informatie over het klanksysteem van het Papiaments. Dan moet je echt bij ons zijn.”

De Mongui Maduro Library beheert ook de archieven van de monumentale Sefardische synagoge van Willemstad uit 1732, de oudste nog steeds in gebruik zijnde synagoge van de Nieuwe Wereld. „Veel mensen uit Colombia, Venezuela en de VS zijn op zoek naar Joodse voorouders. Dan duiken we in de archieven. Dat kost tijd. Lukt het, dan kunnen we tegen betaling een certificaat met de gegevens van de voorouder of voorouders aanbieden.”

Leonora moet voor bepaalde diensten wel geld vragen, zegt ze. „We krijgen geen cent subsidie. Alles wordt betaald uit de nalatenschap van Ena Dankmeijer-Maduro, een nicht van de naamgever van Madurodam in Den Haag. Er werken hier nu vijf parttimers en één fulltimer. Onderhoud van het gebouw, de installaties en de apparaten kost geld, maar denk ook aan klimaatbeheer en het ”hosten” van een website, voor het ontsluiten van onze collectie.”

Amsterdam

De op Curaçao geboren Leonora wijst op de belangrijke bijdrage van de Joodse gemeenschap voor haar eiland. „Het is nationaal en internationaal bekend hoe betekenisvol deze bevolkingsgroep is geweest en nog steeds is. Joden kwamen in het midden van de zeventiende eeuw vanuit Spanje en Portugal via Amsterdam naar Curaçao. Hier konden ze onder Nederlandse vlag in vrijheid hun religie en cultuur beleven. Door hun rol in de economie en hun maatschappelijke betrokkenheid hebben de Joden bijgedragen aan de sociaal-culturele structuur van onze samenleving. Curaçaose Joden waren zelfs de grondleggers van Joodse gemeenschappen elders in het Caribische gebied en in Noord- en Zuid-Amerika.”

Puzzelstukjes

Wat zijn de plannen voor de toekomst? „We concentreren ons op een nieuwe website met een makkelijker doorzoekbare catalogus, zodat onze collectie zichtbaarder en toegankelijker wordt. We zijn steeds actiever op Facebook, op Instagram en met onze nieuwsbrief. We willen nieuwsgierigheid wekken. Er is hier zoveel te halen.”

Leonora heeft een uitgebreide staat van dienst op het gebied van bibliotheken en erfgoed. Tijdens haar geschiedenisstudie in Leiden liep ze stage bij het Joods Historisch Museum in Amsterdam en werkte mee aan hun grote expositie ”Joden in de Cariben”.

Beter op haar plek dan in de huidige functie kan haast niet, vindt ze. „Dit is een goede afsluiting van mijn culturele carrière. Ik ben altijd bezig geweest met cultureel erfgoed, met slavernij en met natievorming. Hier vallen de laatste puzzelstukjes op hun plaats. Hier zie je in boeken en op foto’s de achtergronden van witte en zwarte families op ons geliefde eiland.”