De chef van de VN, António Guterres, heeft vrijdag Moskou en Kyiv opgeroepen te stoppen met het gebruik van clusterwapens. De VN hebben in Genève Oekraïne en Rusland opgeroepen ook toe te treden tot de verzameling naties die deze wapens uitdrukkelijk heeft verboden, inclusief Nederland. De Oekraïense leider Volodymyr Zelensky wil er echter meer van.
De Amerikaanse regering wikt en weegt al sinds Zelensky vorig jaar om clusterbommen vroeg of ze tot levering over gaat. Amerikaanse media berichtten donderdag dat president Joe Biden op heel korte termijn bekend zou maken dat zijn regering akkoord is met de levering. De VS hebben de wapens niet verboden en gebruikten ze zelf vaak, onder meer op grote schaal in de jaren 2003-2006 in Irak.
De clusterwapens zijn door meer dan honderd landen verboden, omdat het gaat om projectielen die burgers ook na de oorlog zwaar treffen. De projectielen slaan in op het slagveld en verspreiden dan tal van kleinere explosieven. Veel van deze ‘submunitie’ blijft onontploft liggen. Dat veroorzaakt ook na de oorlog nog lange tijd tal van slachtoffers. Medewerkers van de VN op het gebied van mensenrechten zijn daarom ook tegen de inzet van clusterbommen of -raketten.
Mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International voeren al lange tijd actie tegen de clusterwapens. Patrick Wilcken van Amnesty herhaalde vrijdag dat deze wapens „willekeurig” onbeschrijfelijk leed veroorzaken aan burgers in heel de wereld en in een aantal gevallen zelfs tientallen jaren nadat de strijd is beëindigd.
In de eerste vijfhonderd dagen van de Russische invasie van Oekraïne in februari vorig jaar zijn volgens de Verenigde Naties minstens 9100 burgerdoden en 16.000 gewonden gevallen. De oorlog begon acht jaar eerder en er waren begin 2022 volgens VN-cijfers al zeker 3500 burgers in het oosten van Oekraïne door de strijd omgekomen, de meesten in 2014 en 2015.
