Deze keer was het voorstel om met de wet in te stemmen. Twee weken geleden werd gestemd over verwerping; ook toen staakten de stemmen. Gevolg is dat de wet nu met een negatief advies naar de plenaire vergadering gaat. Die stemt volgende maand.

De EU-lidstaten stemden vorige week wel in met de Natuurherstelwet. Daarbij werd het zogeheten verslechteringsverbod in de wet afgezwakt van een resultaatverplichting naar een inspanningsverplichting. Het doel dat herstelde natuur in kwaliteit niet achteruit mag gaan, lag onder meer in Nederland gevoelig. Maar ook buurland België, Italië, Polen, Finland, Zweden en Oostenrijk hadden bedenkingen.

Verantwoordelijk Eurocommissaris Frans Timmermans had gehoopt dat de steun van EU-landen voor zijn zwaarbevochten wet zou helpen om kritische Europarlementariërs te bewegen tot instemming. Maar hij heeft misgerekend.

Voorafgaand aan de stemming in de milieucommissie zei het christendemocratische EVP-kopstuk Manfred Weber al dat zijn partij –de grootste fractie in het Europees Parlement– de wet opnieuw zou wegstemmen, in de hoop die daarmee helemaal om zeep te helpen.

Weber hekelde vooral het feit dat de Natuurherstelwet wil dat boeren tegen 2030 tot 10 procent van hun grond met struikjes en bloemenbermen bedekken. „Dit gaat niet werken”, zei de EVP-voorman tegen nieuwsmedium Politico. Volgens hem leiden de maatregelen tot hogere voedselprijzen en bedreigen ze het levensonderhoud van boeren. Zeker nu, in oorlogstijd, vindt hij het „niet logisch om„met een voorstel te komen dat de voedselproductie tot 10 procent zou verminderen”, zei Weber, met een verwijzing naar de gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne. „We roepen Timmermans op met een nieuw plan te komen.”

De vicevoorzitter van de milieucommissie Bas Eickhout (GroenLinks) was het daar niet mee eens. „Deze wet is cruciaal om de natuur in Europa, die in deplorabele staat is, de komende jaren te verbeteren”, zei hij. Volgens Eickhout verspreidt de EVP verkeerde informatie over de wet. „Herstelmaatregelen op landbouwgrond betekenen niet dat daar geen economische activiteit meer kan plaatsvinden”, zei hij voorafgaand aan de stemming twee weken geleden. Op zulke grond kunnen volgens hem bijvoorbeeld boomgaarden worden aangelegd.

Eurocommissaris Frans Timmermans gaf voor de stemming aan niet met een nieuw voorstel te zullen komen. Wel staat hij open „om over ieder punt uit de wet” te praten. Maar Brussel „komt niet met een ander voorstel. Laat dat kristalhelder zijn. Er is simpelweg geen tijd om dit plan nog terug te draaien.”

In de Natuurherstelwet stelt de Europese Commissie doelen om tegen 2030 de natuur in ten minste 20 procent van de Europese land- en zeegebieden te herstellen. In 2040 moeten in alle stukjes natuur herstelmaatregelen getroffen worden. Elke lidstaat moeten daartoe een plan maken, waarin hij uitlegt hoe hij de kwaliteit van de leefgebieden van dier- en plantensoorten op zijn grondgebied willen verbeteren. Dat kan bijvoorbeeld door het aanplanten van bomen. Houdt een lidstaat zich niet aan zijn plan, dan kan de Commissie hem daarop aanspreken. Ook moet het voor burgers mogelijk worden landen via de rechter aan te spreken op het niet nakomen van de herstelverplichtingen.

Na de stemming stelde Pascal Canfin, de voorzitter van de milieucommissie, dat de stemming oneerlijk zou zijn verlopen. „Commissieleden uit de christendemocratische EVP-fractie zijn door Manfred Weber gedwongen om tegen de wet te stemmen. Bovendien is een derde van de christendemocratische stemmers in de milieucommissie ingevlogen, zij maakten oorspronkelijk geen deel uit van de milieucommissie. Driekwart daarvan kwam uit de landbouwcommissie. Voor mij is het duidelijk: deze stemming is gemanipuleerd door Manfred Weber.”

Peter Liese, lid van de milieucommissie voor de christendemocratische fractie reageerde: „Het is waar dat veel EVP-leden herplaatst zijn door leden uit onder meer de landbouwcommissie. We wilden er zeker van zijn dat er genoeg personen voor stemming aanwezig waren.” Liese weersprak echter dat Manfred Weber fractiegenoten uit de EVP zou hebben gedwongen om tegen de Natuurherstelwet te stemmen. „Alle collega’s hebben vrijwillig besloten de Natuurherstelwet te verwerpen. Slechts één collega was in principe voor de plannen voor natuurherstel, maar wist niet of hij zou instemmen met het huidige voorstel.”

De christendemocratische schaduwrapporteur Christine Schneider wees er vervolgens nog op dat Frans Timmermans kritische Europarlementsleden uit de EVP een maand geleden onder druk zette om met de Natuurherstelwet in te stemmen. „Waar heeft voorzitter Canfin het dan over dat Weber fractiegenoten onder druk zette.”

SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen stemde in totaal vier keer tegen het wetsvoorstel: in de visserijcommissie, de landbouwcommissie en twee keer in de milieucommissie. „Deze verordening vertoont groene tunnelvisie: te star, te eenzijdig en te ingrijpend", vindt hij. „Als dit wetsvoorstel toch doorgaat, gaan ook gebieden buiten Natura2000 op slot. Natuur krijgt dan steeds voorrang boven andere behoeften zoals woningnood, voedselproductie en zelfs de energietransitie.”

Esther de Lange (CDA) vraagt zich af wanneer Timmermans inziet „dat dit niet de manier is om zijn wet door te drukken”. Volgens haar hangt het verslechteringsverbod nog steeds als een zwaard van Damocles boven dichtbevolkte landen, zoals Nederland. „Het huidige voorstel heeft, ondanks de compromissen, onze zorgen zeker niet weggenomen. De Europese Commissie moet terug naar de tekentafel om deze zorgen weg te nemen."