Kamer nog niet tevreden over inlossen ereschuld aan Groningen
De Tweede Kamer heeft een dubbel gevoel bij het kabinetsplan voor Groningen. Verder spitste de oppositie het debat toe op de politieke vraag of premier Rutte wel kan aanblijven.
”Nij begun”, ofwel: nieuw begin, luidt de Groningse titel van de kabinetsreactie op het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie. De Kamer debatteerde dinsdag met minister-president Rutte en staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) over het plan waarmee de regering de conclusies van de enquêtecommissie wil opvolgen. Het debat vormt daarmee een kernmoment in het enquêtetraject.
Twee vragen stonden tijdens het debat centraal. Is het herstelplan voor de Groningers goed genoeg? En: vergt de tragiek van de scheuren in Groningse huizen en harten niet dat er een politiek aftreden volgt? Van premier Rutte welteverstaan, omdat hij al sinds 2010 eindverantwoordelijk is, en niet van staatssecretaris Vijlbrief.
Het cynisme was het grootst bij SP’er Beckerman. Het Kamerlid, dat veel contacten heeft met gedupeerde Groningers, zei er geen vertrouwen in te hebben dat de kabinetsreactie daadwerkelijk een nieuw begin zal inluiden. Daarvoor is het vertrouwen van de Groningers te ernstig geschonden, betoogde ze. Beckerman is bang dat de hersteloperatie op een „deceptie” zal uitlopen, zoals zo vaak gebeurd is.
Toch kon de oppositie het kabinetsplan niet afdoen als plan van niks. „Ik zou de kabinetsreactie tekort doen als ik zeg: daar staat niks in”, erkende GroenLinks-fractievoorzitter Klaver. Premier Rutte en staatssecretaris Vijlbrief presenteerden eind april vijftig herstelmaatregelen waar in totaal ruim 22 miljard euro mee gemoeid is.
Voor de ChristenUnie is het inlossen van de ereschuld aan Groningers een „zoektocht”, zei fractievoorzitter Bikker. „We kunnen het vertrouwen alleen terugwinnen als we het elke dag laten zien”, stelde Bikker. SGP-fractieleider Van der Staaij vindt dat de term ereschuld aangeeft dat de lat hoogt ligt. „Dit is de laatste kans om het goed te doen. Het is ook de hoogste tijd om recht te doen”, zei de SGP’er.
Een inhoudelijk kritiekpunt dat breed gedeeld wordt in de Kamer is dat er geen oplossing lijkt te zijn voor Groningers met complexe schades. Boeren met verzakte mestkelders bijvoorbeeld, of ondernemers met schade aan hun bedrijfspand.
Ook steekt het veel Kamerleden dat het kabinet aankondigde dat er voor schades onder de 40.000 euro niet meer zal worden uitgezocht of het wel echt aardbevingsschade is. Dat werkt ongelijkheid in de hand, betoogde de oppositie, want gedupeerden die het schadetraject al hebben afgerond kregen mogelijk een lager bedrag. Bovendien wonen zij vaak in de kern van het aardbevingsgebied, terwijl nu mensen uit het buitengebied bij geringe schade een riante vergoeding krijgen. BBB en SP suggereerden om in z’n geheel af te stappen van de voorwaarde dat grote schades aantoonbaar door aardbevingen zijn ontstaan.
Het jarenlange leed van de Groningers vergt naast herstelmaatregelen ook politieke consequenties, betoogden oppositiepartijen. Zij herinnerden premier Rutte aan zijn openbare verhoor waaruit duidelijk werd dat de ernst van de situatie pas jaren later tot hem doordrong.
Ook de regeringspartijen vroegen premier Rutte te reflecteren op zijn eigen handelen en op het handelen van bewindspersonen in zijn vorige kabinetten. Aanleiding daarvoor was dat de enquêtecommissie vaststelde dat het ministerie van Economische Zaken de Tweede Kamer niet goed heeft geïnformeerd.
De stellingname van de regeringspartijen leidde tot ergernis en teleurstelling bij de oppositie. Zij verweten de coalitie afspraken te hebben gemaakt om premier Rutte de handen boven het hoofd te houden. CU’er Bikker ontkrachtte die aantijging met een duidelijk „nee”.
Het debat wordt woensdag vervolgd.
