„Wie een gemiddelde auto rijdt, betaalt bij rekeningrijden al gauw honderden euro’s per maand extra”, zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. De exacte tarieven staan nog niet vast, maar één ding weet Fortuin wel: „Hoe hoger de CO2-ambitie van het kabinet, hoe meer werkenden die veel kilometers maken bijbetalen.”

Daarom gaat CNV in de doorberekening van de kosten die de automobilist zal maken door de invoering van het rekeningrijden, uit van drie mogelijke tarieven: 6,82 cent, 9,2 cent en 12 cent per kilometer. Deze opties komen uit het overheidsrapport ”Varianten voor tariefstructuur Betalen naar Gebruik”.

Fortuin rekent erop dat de overheid uiteindelijk op het hoge tarief van 12 cent per gereden kilometer uitkomt. „Ik begrijp de noodzaak wel om te verduurzamen –daarom gaan er ook stemmen op om het rekeningrijden al in 2028 in te voeren– maar met de keuze voor dat tarief valt de rekening die bij de burger wordt gelegd hoger uit.”

Harderwijk

In het rekenvoorbeeld houdt de vakbond niettemin de verschillende opties open door naar alle voorgestelde tarieven te kijken. Hoe pakken die uit in verschillende situaties? In het eerste voorbeeld gaat CNV uit van een beveiliger die op Schiphol werkt, maar in Harderwijk –85 kilometer verderop– woont. Vijf dagen in de week rijdt hij in zijn Seat Ibiza op en neer.

In de huidige situatie, waarin iedere autobezitter motorrijtuigenbelasting (mrb) betaalt, kost het hebben van een auto en het op en neer rijden de beveiliger zo’n 950 euro per maand. Als het rekeningrijden de mrb in 2030 vervangt, moet hij sowieso dieper in de buidel tasten.

In het gunstigste geval betaalt deze Harderwijker maandelijks bijna 130 euro meer; ruim 1500 euro op jaarbasis. Bij het hoogste tarief betaalt hij een kleine 300 euro per maand meer, wat neerkomt op een jaarbedrag van bijna 3600 euro.

Stolwijk

In een ander rekenvoorbeeld gaat CNV uit van een in Stolwijk woonachtige beveiliger die dagelijks voor zijn werk naar Den Haag rijdt, in een Ford Focus Wagon. De reisafstand bedraagt –de heen- en terugreis bij elkaar opgeteld– 78 kilometer. Nu kost de auto de Stolwijker maandelijks 702 euro. Bij het invoeren van het rekeningrijden is hij minimaal 50 euro per maand meer kwijt, maximaal 130 euro. Jaarlijks gaat het omgerekend om een bedrag variërend tussen de 600 en ruim 1500 euro.

Kortom, hoe meer de automobilist rijdt, hoe meer hij dient af te tikken. Dat is precies het idee achter het rekeningrijden: betalen naar gebruik. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) legt de gemiddelde forens dagelijks tussen de 15 en 35 kilometer af. Het CNV heeft op deze kleinere afstanden geen berekening losgelaten.

Fortuin wil echter aantonen dat de nieuwe heffing flink nadelig kan uitpakken voor met name mensen uit de regio die –juist vanwege de langere reisafstand– niet buiten de auto om kunnen om op het werk te komen. „Op een netto-maandinkomen van 2200 euro, wat een beveiliger gemiddeld verdient, hakken die honderden euro’s extra er behoorlijk in.”

Juist in de branches waarin personeel zo hard nodig is –zoals de zorg, de techniek en de beveiliging– lopen werkgevers het risico dat medewerkers die verder weg wonen, vanwege het rekeningrijden voor een baan dichter bij huis gaan kiezen. Daarom pleit CNV voor een verhoging van de onbelaste kilometervergoeding van 21 naar 30 cent. „Dat is hard nodig om te voorkomen dat de tekorten in bepaalde sectoren alleen maar oplopen”, stelt Fortuin.

Aarzelingen

Werkgeversvereniging AWVN ziet niet veel in het voorstel van CNV. „Ook al gaat de fiscale vrijstelling omhoog, uiteindelijk zijn het toch de werkgevers die de reisvergoeding moeten betalen”, stelt persvoorlichter Jannes van der Velde. „Dit zou betekenen dat de kosten voor arbeid stijgen. Vanwege dit soort effecten heeft AWVN aarzelingen bij het rekeningrijden.”

Toch profiteert ook de werkgever van een riantere kilometervergoeding voor de werknemer, meent CNV-voorzitter Fortuin. „Met een hogere reiskostenvergoeding voorkomt de werkgever niet alleen dat het huidige personeel op zoek gaat naar een andere baan; hij wordt zo ook aantrekkelijker voor nieuwe medewerkers.”