Vergrijsd is het publiek bij de herdenkingen allerminst. Kinderen lezen gedichten voor en dragen kransen aan. Jongeren vormen een erewacht. Onder het publiek zijn veel gezinnen waarvan de ouders het belangrijk vinden hun kinderen al jong te laten zien dat vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend zijn. De overdracht op nieuwe generaties is een van de aandachtspunten bij het jaarthema van het Nationaal Comité: Leven met oorlog.

Veel organisatoren van de herdenkingen zijn echter al wat ouder, zo bleek enkele jaren geleden uit onderzoek van het Nationaal Comité 4 en 5 mei en ARQ Centrum’45, het expertisecentrum voor behandeling van psychotrauma’s.

De herdenking op 4 mei wordt vaak door meerdere organisaties geregeld, zegt een woordvoerder van het Nationaal Comité. Zo gaf 30 procent aan dat de organisatie in handen was van zowel vrijwilligers als professioneel betrokkenen, bijvoorbeeld vanuit de gemeente.

Van de voorzitters van de organisatiecomités was 40 procent vrouw. Verder bleek 60 procent ouder dan 60 jaar te zijn. Van de 90 voorzitters die deelnamen aan het onderzoek waren er 22 tussen de 5 en 10 jaar actief in het bestuur; 50 van de 90 langer dan 10 jaar.

Nieuwe monumenten

Twee keer per jaar organiseert het Nationaal Comité een bijeenkomst voor organisatoren van lokale herdenkingen. Ook daar vraagt het aandacht voor verjonging en doorstroming binnen de besturen, waarin over het algemeen wat oudere mensen actief zijn. „Het Nationaal Comité koestert al deze vrijwilligers, omdat zij de hoeksteen zijn van de organisatie van 4 en 5 mei.” Tijdig aanvulling en vervanging zoeken noemt het comité echter wel van belang.

In Elspeet ging de herdenking vorig jaar niet door. Volgens de woordvoerder van het Nationaal Comité zijn er geen andere herdenkingen bekend die moesten worden afgelast vanwege een gebrek aan vrijwilligers. Er zetten zich juist meer mensen in: „We hebben een database waarin alle oorlogsmonumenten zijn opgenomen. Daar zien we nog steeds een stijging in het aantal monumenten in het land. En vaak worden daar ook herdenkingen bij georganiseerd. Dus het aantal herdenkingen neemt toe.”

Wat Elspeet betreft: „Er waren drie andere herdenkingen in de gemeente Nunspeet, in Vierhouten, Hulshorst en Nunspeet zelf. Dus de mensen konden daar naartoe.” Dit jaar is er weer een herdenking in Elspeet zelf.