De gruwelijkheden in Bachmoet stapelen zich op. Op sociale media circuleren videobeelden van een Oekraïense krijgsgevangene in het veld. Toonbeeld van onverzettelijkheid. „Slava Ukraini”, roept hij richting Russen. Glorie aan Oekraïne. Dan klinken schoten. Russische militairen schieten de ongewapende man recht door z’n hoofd. Een oorlogsmisdaad. De zoveelste.

De bodem van Bachmoet kleurt rood. De Russen sturen simpele soldaten het veld in om –via menselijke golf na golf– Oekraïense posities te lokaliseren. Gevechten van man tegen man volgen. Op leven en dood. Met „wapens en schoppen” door munitietekort, stellen Britse inlichtingendiensten. Elitemilitairen slaan vervolgens vanaf de flanken dodelijk toe.

Kiev becijfert het aantal gesneuvelde Russen op ruim 500, soms meer dan duizend per dag. Ook Oekraïne kampt met zware verliezen. „De Oekraïense verdediging van de Oost-Oekraïense stad blijft de troepen aan beide kanten degraderen”, stellen Britse inlichtingendiensten dinsdag.

Vriend en vijand kijken verbijsterd toe hoe Rusland duizenden levens verspilt om een paar honderd meter terreinwinst per dag. De Russische president Vladimir Poetin hunkert naar een succesje, hoe minimaal ook, om zijn speciale militaire operatie te rechtvaardigen. Zeker na aanhoudende nederlagen.

Militair gezien is de maandenlange verdediging van Bachmoet door het Oekraïense leger buitengewoon knap. Toch roept de inzet ook vragen op. Is zo’n redelijk onbeduidend stadje het verlies van duizenden levens waard? Bachmoet, voor de oorlog 70.000 inwoners, is nagenoeg uitgestorven. Verwoest.

Zware slagen

Voor buitenstaanders –ook voor analisten en experts– blijft het koffiedikkijken. Niet uitgesloten is dat Oekraïne erop uit is met de verdediging van Bachmoet de Russen te dwingen eenheden te concentreren rond de stad. Vervolgens brengt Kiev het Russische leger en het Wagnerprivéleger zware slagen toe.

De strijd verloopt niet rooskleurig voor Oekraïne. Langzaam maar zeker slagen Russische troepen en Wagnerhuurlingen erin de stad in zijn greep te krijgen. Bachmoet ligt van drie kanten onder vuur. Wagnerchef Jevgeni Prigozhin verklaarde dinsdag het oosten van Bachmoet volledig onder controle te hebben.

Meer overOorlog in Oekraïne

Toch zijn de Russen „waarschijnlijk niet in staat” de stad binnenkort volledig te omsingelen, stelt het Institute for the Study of War (ISW). Moskou zou wel vitale aanvoerlijnen kunnen afsnijden, waardoor Oekraïense troepen zich moeten terugtrekken, maar ze zouden het gebied ten westen van de stad kunnen blijven bezetten.

Oekraïne benadrukt Bachmoet niet op te geven, maar de verdediging juist op te voeren, aldus een dinsdag uitgegeven verklaring na overleg tussen president Volodimir Zelenski en zijn hoogste commandanten.

Kennelijk schat de Oekraïense legertop het belang van Bachmoet of de strategie van de uitputting van de Russen hoog in. Het is echter ook niet uitgesloten dat Oekraïne zegt in te zetten op Bachmoet, maar op hetzelfde moment ergens anders verrassend wil toeslaan.

Moskou viert een eventuele verovering van Bachmoet ongetwijfeld als een grootse overwinning. Maar ook het Wagnerhuurlingenleger eist de zege op. „Als Wagner zich terugtrekt, stort het hele Russische front in”, gromt Prigozhin.

De vraag is hoe het Russische en het Oekraïense leger ervoor staan, na de vernietigende strijd om Bachmoet. Poetin heeft zijn troepen naar verluidt opdracht gegeven de Donbas voor eind maart te veroveren. Het nieuwe Russische offensief hiervoor verloopt echter vooralsnog niet indrukwekkend.

Russische eenheden zijn uitgeput. Waarschijnlijk loopt het offensief van het Kremlin vandaag of morgen volledig vast, analyseert de denktank ISW. De tijd is nu aan Oekraïense kant, stellen Russische propagandisten. „We moeten dit conflict zo snel mogelijk beëindigen”, klinkt het op de Russische staats-tv.

Het Kremlin beschikt niet over voldoende reservetroepen om eenheden aan het front af te lossen. Moskou moet z’n reserves inzetten om de sterk uitgedunde fronttroepen aan te vullen. Tekenend daarbij is dat het Russische leger nu zestig jaar oude T-62- en BTR-50-tanks naar het slagveld stuurt. Moskou kan volgens westerse schattingen zo’n 2000 tanks op de mat brengen.

Omdat een nieuw Russisch offensief op korte termijn vrijwel ondenkbaar is, zet Rusland mogelijk in op het behoud van de vier oblasten in Oekraïne: Loehansk, Donetsk, Zaporizja en Cherson; voorzover die in hun bezit zijn.

Uitputting

De positie van het Oekraïense leger is ook niet benijdenswaard. De Russische troepen zijn nog lang niet verslagen; de vraag is ook of dat ooit lukt. Door de uitputting van Russische troepen bij Bachmoet krijgt Oekraïne waarschijnlijk de kans om het initiatief naar zich toe te trekken, voor of na inname van de stad, stelt de Amerikaanse denktank ISW.

De Kiev Independent schetst tegelijkertijd een nieuw, ontluisterend beeld van het Oekraïense leger. Volgens infanteristen worden onvoorbereide, slecht getrainde bataljons „in de vleesmolen van de frontlinie” gegooid met weinig steun van pantservoertuigen, mortieren, artillerie, drones en tactische informatie.

Lenteoffensief

Oekraïne bereidt zich intussen voor op een lenteoffensief. Het leger wacht met smart op westerse tanks die door logistieke problemen vooralsnog slechts mondjesmaat aantreden. Kiev kan wel gebruik maken van zwaarbewapende pantservoertuigen.

Waar en wanneer Oekraïne een offensief inzet is niet bekend. Een mogelijke optie is een opmars richting Zaporizja in het zuiden. Daarbij kan Oekraïne bijvoorbeeld oprukken richting de zuidelijke havenstad Berdiansk, om de landverbinding tussen Rusland en de Krim door te snijden. Daarbij zijn de Russische troepen in zuid-Oekraïne in tweeën gesplitst.

Moskou voelt nattigheid. Niet zonder reden werpt het Russische leger zwaar versterkte loopgraven en stellingen op in de regio. De Krim is voor beide partijen de hoofdprijs.

Een eind van de oorlog is daarmee nog lang niet in zicht. Niet uitgesloten is dat de strijd na Russische en Oekraïense offensieven opnieuw verzandt in een patstelling.