Maassen (60) is geen onbekende en zeker geen lichtgewicht in Duitsland. In 1978 wordt hij lid van de CDU. Hij studeert rechten in Keulen en Bonn. In 1997 promoveert hij op de wettelijke status van asielzoekers in het internationaal recht. Hij maakt carrière op het ministerie van Binnenlandse Zaken, waar hij leider wordt van de projectgroep immigratie. In 2012 volgt zijn aanstelling tot hoofd van de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst. Hij onderkent het gevaar van de fundamentalistische islam en voorkomt verschillende aanslagen.

In 2018 gaat Maassen vervroegd met pensioen, niet vrijwillig. Waarschijnlijk omdat hij extreemrechts geweld tegen migranten in de stad Chemnitz bagatelliseert. Tegen het dagblad Bild zegt Maassen namelijk: „De binnenlandse veiligheidsdienst weet niets van een klopjacht op buitenlands uitziende mensen.” De officier van justitie in Dresden uit zich kort daarop in soortgelijke bewoordingen, maar dan is Maassen al van het toneel verdwenen.

Dat betekent niet dat hij zich niet meer laat horen, integendeel. Hij twittert regelmatig en treedt veelvuldig in het openbaar op. De ene keer zegt hij: „Ik ben dertig jaar geleden geen lid geworden van de CDU zodat er 1,8 miljoen Arabieren naar dit land konden komen.” En een andere keer noemt hij hulpschepen die vluchtelingen op de Middellandse Zee oppikken „een shuttleservice naar Europa”.

Volgens Maassen is de CDU onder kanselier Angela Merkel naar links opgeschoven. De partij is zelfs „socialistisch” geworden. En: „Ecosocialistische en globalistische krachten bestrijden andersdenkenden met dezelfde methoden als eens de Stasi en de KGB.”

Radicalisering

Als Maassen in een interview verklaart dat volgens „de rood-groene rassenleer de blanken een minderwaardig ras zijn”, is voor de partijtop van de CDU de maat vol. Maassen krijgt te horen dat hij taal bezigt uit het antisemitisch milieu. Ook de Joodse gemeenschap komt in het geweer. Het American Jewish Comitee in Berlin verklaart: „De CDU moet zich ten opzichte van Maassen en zijn uitingen eindelijk duidelijker positioneren, dan tot nu toe het geval is.”

Dat gebeurt eind januari. Het CDU-partijbestuur roept dan Maassen op de partij te verlaten. „Zijn taal en de ideeën waar hij uitdrukking aan geeft, horen niet thuis in de CDU”, zegt partijvoorzitter Frieidrich Merz in Bild am Sontag.

Maassen stapt evenwel niet op. Hij laat zich zijn „vrijheid van meningsuiting niet afnemen”. Nu is de partijtop aan zet. Die zal mogelijk komende maandag een procedure in gang zetten om Maassen uit de partij te verwijderen. „Radicalisering naar rechtsbuiten is onverenigbaar met de waarden van de CDU”, zegt vicevoorzitter Andreas Jung.

Daarmee is nog niet het laatste woord gezegd. De Duitse pers stelt intussen de nodige kritische vragen bij de kwestie. De Duits-Joodse schrijver-journalist Henryk Broder wil in dagblad Die Welt weten hoe oprecht de kritiek van de Centrale Raad van de Joden en de binnenlandse veiligheidsdienst is: „Waarom is hen eerder nooit iets opgevallen aan Maassen en nu ineens wel?”

Broder neemt het ze kwalijk dat ze jarenlang niets hebben gezien en dan ineens hun mond opentrekken. Hij noemt het een kafkaeske situatie: „Toen Hans-Georg Maassen uit onrustige dromen ontwaakte, zag hij dat hij in bed in een antisemiet was veranderd”, aldus Broder.

Volkspartij

Marc Felix Serrao, correspondent van de Neue Zürcher Zeitung (NZZ) in Berlijn, stelt dat Maassen zich met zijn retoriek buitenspel heeft gezet. „In plaats van aan de basis van zijn partij voor een andere koers te werven, scheldt hij de partijleiding via YouTube uit.”

„Maar hetzelfde geldt voor de partijleiding”, constateert Serrao. „Het dreigen van de partijtop om Maassen eruit te gooien, komt over als een paniekreactie. Kan een partij die zich als volkspartij ziet, hem niet binnenboord houden? Wil de CDU iedereen die rechts van het zo begeerde midden staat zien wegvloeien naar de AfD?”

Serrao doet er nog een schepje bovenop en zegt dat Merz nooit met Maassen heeft gesproken. „Als Merz zegt dat de maat vol is, doet hij het voorkomen alsof hij steeds Maassen heeft opgeroepen zich te matigen. Dan zou je nog kunnen zeggen: „Merz heeft het geprobeerd.” Maar de partijchef heeft niet met Maassen gesproken.”

Henry Bernhard schrijft in een commentaar op de website van Deutschlandfunk: „De partijtop van de CDU en ook Friedrich Merz moeten een antwoord vinden op de vraag waar de CDU voor staat. En hoe breed een volkspartij kan of moet zijn.”

Het laatste woord over de zaak is nog niet gezegd.