De oorlog in Oekraïne zette het leven van Evert van Dijke (31) volledig op z’n kop. Op het moment van de Russische inval woonde hij met zijn Oekraïense vrouw Anna en hun dochter Liana op een boerderij in een dorp net onder de regio Zjitomir. Kort daarna ontvluchtten ze Oekraïne. Sindsdien verblijft het gezin in een huisje bij Van Dijkes ouders in Sint Annaland.

Ze waren niet de enigen die in Zeeland een veilig onderkomen vonden. Zo werden begin maart 75 Oekraïners, afkomstig uit de regio Zjitomir, ondergebracht in Sint-Maartensdijk. Ze konden terecht in een leegstaand pand aan de Markt, dat eerder de functie van raadhuis en hotel-restaurant had.

Van Dijke is via de Stichting Metadidomi vanaf het begin nauw betrokken bij de opvang in Sint-Maartensdijk. Van de eerste groep die daar onderdak kreeg, zijn er nog 35 tot 40 personen aanwezig, schat hij. De anderen zijn teruggekeerd naar Oekraïne. Hij noemt als voorbeeld het gezin van baptistenpredikant Ivan Sahan uit Volytsya. „Zijn vrouw en kinderen zaten hier. Uiteindelijk heeft hij hen opgehaald. Anderen zijn op eigen gelegenheid teruggegaan.”

Daarbij speelde mee dat de regio Zjitomir relatief veilig is, geeft Van Dijke aan. „Ik ben zelf sinds het begin van de oorlog vijf keer kort –maximaal twee weken– terug geweest naar onze boerderij met onder meer pootaardappelen. De frontlinie ligt 400 tot 500 kilometer van de noordelijke regio Zjitomir. Wel merkt de bevolking daar nu dat de elektriciteit vaak uitvalt.”

Scholen

De plekken die vrijkwamen in Sint-Maartensdijk werden opgevuld door Oekraïners die hun land later ontvluchtten, vanuit verschillende plaatsen. Het gros van de bewoners van het oude raadhuis is intussen vele maanden in Nederland. Van Dijke: „Ze missen hun thuis heel erg, maar de meesten raken hier ook een beetje gewend. Twaalf mannen en vrouwen zijn in dienst bij een metaal- of uienverwerkingsbedrijf. Anderen doen vrijwilligerswerk. De kinderen gaan naar verschillende scholen op het eiland. Het ene gezin koos voor openbaar, het andere voor christelijk onderwijs.”

De vluchtelingen koken zelf en maken het pand volgens een corveerooster schoon. Nederlandse vrijwilligers organiseren geregeld activiteiten, zoals een knutselmiddag voor kinderen en een taalcursus voor ouderen. „Onze stichting heeft een busje aangeschaft, zodat de mensen een middagje weg kunnen of makkelijk boodschappen kunnen doen in de stad. Een van de Oekraïners rijdt dan.”

Op zondag houden de vluchtelingen in de oude raadszaal een dienst. Ook Van Dijke en zijn vrouw, die ’s ochtends naar de gereformeerde gemeente in Sint Annaland gaan, bezoeken deze. Onder de vluchtelingen zijn meerdere leden van een Oekraïens kerkkoor uit Volytsya. „Pas was er in Sint-Maartensdijk een zangavond met het oog op Kerst. De Oekraïense koorleden zongen ook enkele liederen, zoals ze al vaker hebben gedaan.”

Spanningen

In het begin was Van Dijke vrijwel dagelijks in de opvang, samen met medecoördinator Carmen. Nu is dat niet meer nodig, al is hij of Carmen altijd bereikbaar voor de mensen. „Ze zitten met elkaar als het ware in één groot huis en af en toe komen er spanningen naar boven. Ik ken de taal en de cultuur en probeer die dan een beetje te reguleren. Problemen worden altijd uitgepraat en opgelost.”

Mooie momenten zijn er ook. „De mensen zijn soms somber en verdrietig vanwege de situatie in hun land, maar uiten ook hun dankbaarheid voor de hulp die ze hier krijgen, bijvoorbeeld door Nederlandse vrijwilligers uit te nodigen voor een etentje.”

Voorlopig kunnen de mensen in het oude raadhuis in Sint-Maartensdijk blijven. „Het is een gemeentelijke opvang geworden en de gemeente heeft aangegeven dat deze tot maart 2024 open mag blijven.”

De periode rond Kerst en Nieuwjaar is voor veel vluchtelingen extra moeilijk, weet Van Dijke. „In Oekraïne is een gezegde: met Nieuwjaar ga je naar vrienden en met Kerst naar familie. Familie is met Kerst heel belangrijk. Op de wegen is het dan druk met mensen die naar oma en opa rijden. Iedereen leeft daar erg naartoe. Maar door de oorlog kan dat nu niet. Dat is pijnlijk. Maar Kerst heeft natuurlijk niet alleen een aardse betekenis, het gaat om de geboorte van de Heere Jezus. Dat willen de Oekraïners in Nederland toch vieren, ook als hun familie ver weg is.”