VN-baas António Guterres prees het internationale akkoord over het redden van de biodiversiteit in de wereld. „We beginnen eindelijk een vredespact met de natuur te smeden”, zei hij over de uitkomst van de COP15-top van de VN.

Natuurminister Christianne van der Wal vindt het biodiversiteitsakkoord „historisch en ambitieus”. De minister was namens Nederland enkele dagen aanwezig op de natuurtop. Van der Wal zegt in een reactie dat afspraken over financiering, monitoring en rapportage „speerpunten van Nederland” waren. „Goed dat deze punten onderdeel zijn van het akkoord.”

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) noemt het akkoord over biodiversiteit „een mijlpaal voor het behoud van onze natuurlijke leefomgeving”. De organisatie benadrukt dat het nu wel aankomt op de uitvoering door alle landen die het akkoord steunen.

Op een aantal belangrijke punten is de taal in het akkoord volgens het WWF zwak. „Bij gebrek aan dwang in het akkoord zal het aankomen op daadkracht van landen zelf.” De natuurorganisatie doelt dan bijvoorbeeld op het beschermen van ecosystemen die nog intact zijn en het aanpakken van „niet-duurzame productie en consumptie”. „In feite gaat het dan om een groot deel van de economie, die nu nog verre van duurzaam te noemen is.”

Het WWF stelt tevreden vast dat het behoud van de soortenrijkdom op aarde „nog nooit zo hoog op de agenda van de politiek en het bedrijfsleven heeft gestaan”. De afspraken kunnen echter worden „ondermijnd door langzame uitvoering” of door een gebrek aan financiële middelen. Het WWF mist ook een mechanisme om landen ter verantwoording te roepen en tot meer actie te bewegen als de doelen uit beeld raken.

„Deze overeenkomst moet onmiddellijk worden uitgevoerd, zonder excuses en vertraging”, zegt WWF-directeur Marco Lambertini in een verklaring. „Het is tijd dat de natuur weer kan floreren.” Volgens Lambertini hebben regeringen „de goede kant van de geschiedenis” gekozen in Montreal, maar zal diezelfde geschiedenis „over ons oordelen als we de beloften die vandaag zijn gedaan niet waarmaken”.

Inheemse volkeren

Het biodiversiteitsakkoord zal volgens Greenpeace geen einde maken aan de „massale uitsterving” van soorten. De organisatie vindt dat het daarvoor ontbreekt aan „ambitie, middelen en financiën”. Hoewel de organisatie ook positieve punten ziet, overheerst de kritiek. Volgens Greenpeace wordt het niet duidelijk welke schadelijke activiteiten moeten verdwijnen uit beschermde natuurgebieden.

Positief is volgens de organisatie wel dat de verklaring expliciete erkenning bevat voor inheemse volkeren. Hun rechten worden erin benoemd en er wordt ook stilgestaan bij de kennis die zij hebben over hun leefgebied. „Inheemse bevolkingen zijn de meest kundige beschermers van de natuur”, zegt delegatieleider An Lambrechts. Ze benadrukt dat inheemse groepen hier directe financiering voor moeten krijgen.

„Nu komt het aan op concrete actie van de landen zelf”, stelt natuurorganisatie IUCN in een reactie. „Het feit dat er een ambitieus nieuw akkoord ligt is op zich historisch te noemen, het laat zien dat de 194 landen die lid zijn van de conventie het probleem erkennen en zich achter een gezamenlijke strategie scharen”, aldus de Nederlandse tak van de organisatie, die bekend is van de Rode Lijsten van bedreigde dier- en plantensoorten.

IUCN zegt dat de historie leert dat VN-akkoorden „op zichzelf geen verandering brengen”. Of de doelen worden gehaald „zal afhangen van de ambities en snelheid waarmee de nu gemaakte afspraken worden omgezet in nationale wetten, regels, beleid en vooral concrete actie en verandering”. Daarvoor moeten in 2023 nationale strategieën en actieplannen worden opgesteld.