Luiz Inacio Lula da Silva won op 30 oktober de tweede ronde van de presidentsverkiezingen met slechts 1,8 procent verschil van zijn uiterst rechtse rivaal Bolsonaro. Die minimale marge was voldoende reden voor het zittende staatshoofd en zijn partij om de uitslag ter discussie te stellen. En voor zijn aanhangers om massaal in actie te komen, onder andere door het blokkeren van snelwegen.

Bolsonaro riep de demonstranten op te stoppen met hun protesten, maar weigerde zijn nederlaag te erkennen. In afwachting van de uitspraak van de kiescommissie over de geldigheid van de uitslag, leek de rust in het Zuid-Amerikaanse tijdelijk weergekeerd.

Tot afgelopen maandag. Toen stelde de kiescommissie officieel vast dat Lula de presidentsverkiezingen heeft gewonnen. Klachten over fraude wees de instantie van de hand.

Opnieuw gingen de aanhangers van Bolsonaro de straat op. Vooral in de hoofdstad Brasilia kwam het tot hevige confrontaties met de oproerpolitie. Die probeerde te voorkomen dat oproerkraaiers het hoofdkwartier van de federale politie bestormden. Daar zit José Acacio Serere Xavanta vast, op verdenking van opruiing en andere subversieve activiteiten.

Xavanta is een inheemse leider die deelnam aan de protesten tegen de verkiezingsuitslag. Op Twitter riep hij aanhangers van Bolsonaro op in opstand te komen. „Ik kan niet accepteren dat criminelen Brazilië regeren”, verklaarde hij over de inkomende president Lula.

Ook nu klinkt in de Braziliaanse straten weer de roep om militair ingrijpen om de beëdiging van de nieuwe president te voorkomen. „Er komt geen inauguratie”, verklaarde betoger José Trindade maandag ten overstaan van tv-camera’s. „Bolsonaro is herkozen, maar de uitslag is gestolen. Alleen het leger kan orde op zaken stellen.”

De aanhoudende geruchten over stembusfraude en de oproep om de inauguratie van Lula te verhinderen, doen onwillekeurig denken aan de gebeurtenissen rond de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Oud-president Donald Trump en zijn aanhangers hielden ook bij hoog en laag vol dat de uitslag is „gestolen”. Die onvrede resulteerde uiteindelijk in de bestorming van het Capitool in Washington op 6 januari vorig jaar.

De Braziliaanse veiligheidsdiensten bereiden zich dan ook voor op ernstige ongeregeldheden rond de ceremonie van 1 januari, als Lula zijn intrek in het presidentieel paleis neemt.

Veel zal afhangen van Bolsonaro zelf en zijn bereidheid de macht vreedzaam over te dragen. Hij voegde zich maandagmiddag bij een groep demonstranten voor een publieke gebedsbijeenkomst, maar hield geen toespraak.

Vorige week zei hij echter tegen aanhangers dat de huidige situatie „mijn ziel kwetst”. Om daaraan toe te voegen: „Jullie bepalen waar ik heen ga; jullie bepalen welke weg de strijdkrachten inslaan.” Het is maar net hoe zijn achterban die woorden opvat.