Wat houdt het prijsplafond in?

Russische olie die over zee wordt vervoerd, mag wereldwijd voor maximaal 60 dollar (56,84 euro) per vat worden verhandeld. Mocht de marktprijs op enig moment lager uitpakken, dan daalt het plafond automatisch tot 5 procent onder die marktprijs. De maatregel komt bovenop de boycot van Russische olie door de westerse landen. In Europa is deze importstop eveneens vandaag ingegaan, in de Verenigde Staten en Canada al enkele maanden geleden.

Wat is het doel van het prijsplafond en de boycot?

Het Westen verhoogt hiermee de druk op Rusland om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Rusland is de op één na grootste exporteur van ruwe olie ter wereld. Minder inkomsten uit olie betekenen dat de oorlogskas van president Poetin minder wordt gespekt.

Waarom een prijsplafond als de betrokken landen de Russische olie toch al boycotten?

Wereldwijd zijn er veel meer landen die Russische olie kopen, waaronder China, India en een reeks ontwikkelingslanden. De EU en de G7 willen dat met name ontwikkelingslanden toegang houden tot de Russische markt, als ze er maar niet te veel voor betalen. Het plafond kan dat garanderen, omdat het vervoer van olie over zee met olietankers voor een groot deel afhankelijk is van westerse maritieme bedrijven en verzekeringsmaatschappijen. Die mogen hun diensten blijven verlenen, op voorwaarde dat de olie voor maximaal 60 dollar per vat wordt gekocht.

Waarom is er zo lang gesteggeld over het prijsplafond?

Vanwege de risico’s die aan de maatregel kleven. Rusland heeft de inkomsten weliswaar nodig, maar als de westerse landen de maximumprijs te veel omlaag schroeven zou Poetin de oliekraan toch weleens kunnen afknijpen, zoals hij eerder met aardgas heeft gedaan. In dat geval zou de olieprijs op de wereldmarkt sterk kunnen stijgen. En dat zou het Westen op hoge kosten jagen.

Wat merk ik als consument van dit alles?

Dat is afwachten. De olieprijs is al een tijdje aan het dalen. Dat komt doordat de vraag naar olie afneemt. China worstelt namelijk nog steeds met de aanpak van Covid en in veel landen dreigt een economische recessie. Aan de andere kant blijft het aanbod van olie op de wereldmarkt voorlopig op peil. Oliekartel OPEC, geleid door Saudi-Ariabië, én Rusland hebben juist zondag besloten de productie voorlopig niet te veranderen. In oktober besloten ze nog tot een verlaging, waarop de Verenigde Staten de Saudi’s ervan beschuldigden partij te kiezen voor Rusland.

De wind kan zo weer uit een andere hoek waaien?

Handel is handel en vraag en aanbod bepalen de prijs. Het Kremlin heeft aangegeven niet mee te werken aan het prijsplafond en onderzoekt nog hoe het op de nieuwste strafmaatregel van het Westen zal reageren. Rusland heeft herhaaldelijk gezegd dat het geen olie zal leveren aan landen die het plafond toepassen. Zaterdag schreef de ambassadeur van Moskou bij internationale organisaties in Wenen op sociale media: „Vanaf dit jaar zal Europa zonder Russische olie moeten leven.”

India en China slaan nog gretig Russische olie in en als grote hoeveelheden van die grondstof ineens wegvallen op de wereldmarkt, kan dat de prijzen de hoogte in jagen.

Hoe reageerde de oliemarkt maandagochtend?

De olieprijzen lieten nog weinig beweging zien. Een vat Amerikaanse olie kostte 0,6 procent meer op 80,47 dollar. Brentolie werd 0,5 procent duurder op 86,03 dollar.