Rusland laten betalen voor de schade die in Oekraïne is aangericht. Dat kan met een pot van maar liefst 319 miljard euro. Voor het grootste deel (zo’n 300 miljard) afkomstig van bevroren tegoeden van de Russische Centrale Bank. En dan nog enkele slordige miljarden die in beslag zijn genomen van steenrijke zakenlieden die nauwe banden met de Russische president Vladimir Poetin hebben.
Dat is althans een plan van de Europese Commissie dat momenteel in Brussel op tafel ligt. De gelden moeten in een speciaal fonds worden gestort, waaruit de herstelbetalingen kunnen worden gefinancierd.
Dat klinkt goed. Want dit voorstel appelleert natuurlijk volop aan een gevoel van rechtvaardigheid. De Russen hebben sinds het begin van de oorlog immers onnoemelijk veel verwoestingen in Oekraïne veroorzaakt. En de laatste tijd komen daar nog de doelbewuste aanvallen op de energievoorziening en andere civiele infrastructuur bij. Allemaal bewust erop gericht om de Oekraïense bevolking een zo zwaar mogelijke winter te bezorgen.
En dus moet Moskou daar terecht voor boeten. En wat is er mooier om afgepakte tegoeden van de Centrale Bank en louche oligarchen daarvoor te gebruiken?
De vraag is echter of dat juridisch zomaar kan. Want het bevriezen van tegoeden geldt doorgaans als tijdelijke strafmaatregel als het gedrag van landen daartoe aanleiding geeft. Het vrijgeven van dergelijke fondsen vormt vaak mede de inzet van onderhandelingen over de oplossing van een conflict. Dan is het een beetje slordig als die gelden verdwenen zijn – hoe goed de bestemming dan ook mag zijn.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen ziet dat zelf ook wel in. Desondanks verzekerde ze woensdag dat ze legale manieren zal vinden om de Russische gelden in beslag te nemen en ze ten gunste van Oekraïne aan te wenden.
Dat is zeker te hopen. Want het kan niet zo zijn dat Rusland ongestraft wegkomt met het in puin schieten van zijn buurland, terwijl een groot deel van de internationale gemeenschap voor de kosten opdraait – en wie weet hoe lang nog.
Dan zet het aanwenden van bevroren Russische tegoeden concreet meer zoden aan de dijk dan het instellen van een internationaal tribunaal dat de „Russische agressie moet onderzoeken en berechten”, gesteund door de Verenigde Naties. Ook dat is een voorstel van de Europese Commissie.
Vanzelfsprekend is het van het grootste belang dat wandaden die in deze oorlog zijn begaan worden onderzocht en berecht. Dat vordert het recht en draagt bij aan de internationale rechtszekerheid.
Tegelijkertijd is er ook heel direct geld nodig om de nood in Oekraïne te lenigen, helemaal met het oog op de naderende winter. En het is volstrekt niet erg als dat geld van de Russische agressor afkomstig is. Nu nog een legale manier vinden om dat voor elkaar te krijgen.
