Op zijn werkkamer in het Eleos-kantoor aan de IJsselkade in Zwolle pakt Arjan van Ommeren de thermostaat er bij. „Vanochtend toen ik binnenkwam heb ik die even op 20 graden gezet. Nu, kort na de middag, staat hij weer op 15 en dat blijft vannacht zo.” Eleos-medewerkers is gevraagd beter op de binnentemperatuur te letten. Als directeur van de regio Noord houdt Van Ommeren zich daar ook aan. In het centraal managementteam beheert hij de portefeuille begeleiding en wonen.

Eleos heeft zestien locaties voor begeleid wonen, verspreid over Nederland, met tussen de 300 en 350 bewoners, en kliniek De Fontein in Bosch en Duin, waar 52 plaatsen zijn, in eigen beheer. Ook een aantal locaties voor ambulante zorg en ondersteunende diensten is in eigendom. De energiecrisis jaagt de organisatie flink op kosten.

„Voor dit jaar viel het nog mee”, zegt Van Ommeren. „We hebben een contract van drie, vier jaar voor al onze eigendomspanden. Eleos neemt deel aan gezamenlijke energie-inkoop, de Green deal duurzame zorg. Volgend jaar komen er tussentijdse prijsverhogingen. De nieuwe tarieven zullen onze energiekosten vrijwel verdubbelen.” Cijfers geeft de Eleos-directeur niet prijs. „Daarvoor zijn ze nog te onzeker. Het zou bovendien onze positie en belangen in gesprekken kunnen schaden.”

Oudere panden

Werk aan de winkel dus om het energieverbruik te beperken. „In ons meerjarenplan staat dat we een duurzame organisatie willen zijn. Tot nu toe was de aandacht voor duurzaamheid wel op de wat langere termijn gericht. Renoveren of verbouwen we een pand, dan zetten we tegelijk stappen in duurzaamheid. Nu de energiekosten toenemen, bekijken we nadrukkelijker of we alvast iets kunnen doen.”

Nieuwe panden in Zeeland en Ermelo zijn reeds energiezuinig, aldus Van Ommeren, maar Eleos heeft ook behoorlijk wat woonvoorzieningen in oudere panden. „Radiatorfolie is een optie, net als ledverlichting, waterbesparende douchekoppen of slimmere thermostaatknoppen. Onlangs gaf de directie akkoord voor zonnepanelen op een woonvoorziening. Op een andere woonlocatie moeten de centrale verwarming en koelmachines vervangen worden. We gaan na of we meer met warmtepompen kunnen doen. Maatregelen zijn soms klein en heel simpel. Op een dagbestedingslocatie verwarmen we de kas deze winter niet. De planten moeten op een andere plek overwinteren.”

Rentmeester

Dat duurzaamheid gewenst is, is voor de Eleos-directeur helder. „Als christenen zijn we rentmeester over wat ons gegeven is. Dat is voor mij een innerlijke drijfveer om er echt goed naar te kijken of we zuiniger met energie en grondstoffen kunnen zijn.”

In de bewustwording neemt Eleos de bewoners mee. „Net na de zomer hebben we elke bewonerscommissie gevraagd of zij mogelijkheden ziet om in de algemene ruimtes van de woonlocaties de temperatuur terug te brengen naar bijvoorbeeld 19 graden. Een groep met oudere bewoners die veel stilzitten, zal dat fris vinden. Maar voor een ruimte waar mensen heel actief bezig zijn, lijkt me dat wel haalbaar. We hebben bewoners ook gevraagd – dat kunnen we niet afdwingen en dat gaan we ook niet afdwingen – om wellicht maximaal vijf minuten onder de douche te staan.”

Er zijn al reacties binnen. „Als we de klimaatdoelen uitleggen is er zeker begrip. We merken dat bewoners en medewerkers mee willen denken. Soms lopen ze tegen technische punten op. Bijvoorbeeld dat de thermostaatknop vast op een bepaalde waarde staat. Daar moeten we dan een oplossing voor vinden. De respons verschilt deels per groep. Voor ouderen die weinig andere activiteiten hebben dan bij elkaar zitten en praten, zou ik er ook niet voor kiezen om de thermostaat op 19 graden te zetten. We wegen per woongroep af wat er kan. Bewustwording is van belang: Als er nou niemand in de woonkamer is, moet de temperatuur dan wel zo hoog staan?”

Impuls

Voor de oudere gebouwen beoordeelt Eleos nu of er meer moet worden ondernomen dan enkel radiatorfolie en ledverlichting. „Zoals radiatoren vervangen door convectoren, die sneller opwarmen en door de geringe waterinhoud zuiniger zijn. Per pand bezien we of we de verduurzaming die we in de toekomst zouden doorvoeren als we echt gaan investeren in het gebouw, wat naar voren trekken.”

Dat geeft naast de extra energiekosten wel druk op de begroting. „Ik zie dat als een impuls om de bedrijfsvoering verder te optimaliseren”, zegt Van Ommeren.

Van de huurpanden merkt de directeur vooral dat er meer voor moet worden betaald. „Door de inflatie, maar ook door de hogere servicekosten doordat de energieprijs wordt doorberekend.” Van verhuurders kreeg Van Ommeren nog geen verzoeken om mee te denken over verduurzaming. „Een verhuurder die de extra kosten kan doorsluizen naar de huurder, voelt niet direct de urgentie. Initiatief gaat meer van ons uit. Zo is voor een pand gevraagd de luchtbehandelingskast anders in te stellen. In Hoevelaken verhuisden we naar een gasloos pand met Energie A-label.”

De toename van de energiekosten hakt er wel in bij Eleos. Van Ommeren: „We zijn benieuwd naar de kostencompensaties van de overheid voor zorgaanbieders. Los daarvan, we hebben zeker een klus te klaren. Anders hadden we niet de hulp en bewustwording van bewoners en medewerkers ingeroepen. Net als bij velen thuis letten we er met elkaar op hoe we energie gebruiken.”