De liberaal Justin Trudeau was bezig aan zijn tiende jaar als premier van Canada, toen hij in januari zijn aftreden aankondigde. Half maart gaf hij de sleutels van het premierskantoor in Ottawa aan Mark Carney. Die kreeg ook de voorzittershamer van de Liberale Partij in handen. Vrijwel onmiddellijk schreef hij nieuwe parlementsverkiezingen uit.

Wie de verkiezingen zou winnen, was half maart eigenlijk geen vraag. Al maandenlang stond in de peilingen de Conservatieve Partij met 20 tot 25 procentpunten voor op de liberalen. Die hadden het onder leiding van Trudeau verdorven bij de kiezer. Pijnpunten waren dat de regering na de coronapandemie te langzaam zou hebben gereageerd op de inflatiecrisis en dat de economische groei van Canada achterbleef.

Boerenverstand

Daarnaast verweet Pierre Poilievre, de 45-jarige leider van de conservatieven, de regering niet op te treden tegen de groeiende criminaliteit en te weinig te doen aan de onbetaalbare huizen. Poilievre belooft de burger snelle oplossingen voor de diverse problemen, belastingverlaging en antiwokemaatregelen. De conservatieve leider zegt te willen regeren op basis van „het gezonde boerenverstand”.

Poilievre brengt zijn verkiezingsboodschap met een felheid „die een blaffende, bijtende vechthond niet misstaat”, zo schrijft de Canadese krant Global News. Zijn agressieve strategie, met eenvoudige slogans op boze toon, boekte lange tijd succes. De voorsprong van de conservatieven liep vorig jaar op tot een constante van 20 à 25 procentpunten. Een monsterzege bij de verkiezingen leek Poilievre niet te kunnen ontgaan.

Inmiddels voeren de conservatieven een achterhoedegevecht. In goed twee maanden tijd zijn ze in de peilingen 35 procentpunten verloren op de liberalen: van een voorsprong van 25 procent naar een achterstand van zo’n 10 procent. Analisten voorspellen een dramatisch verlies voor de partij van Poilievre.

Carney hielp eerst Canada door de financiële crisis heen en leidde vervolgens de Britse bank na de brexit

Recessie

Daarvoor zijn twee belangrijke oorzaken aan te wijzen. Maandenlang kon Poilievre zijn scherpe pijlen richten op „de mislukte, progressieve politiek van Trudeau” die ook nog eens „veel te lang bleef zitten”. Inmiddels leidt Mark Carney echter de liberale partij. Critici zeggen dat hij iedere politieke ervaring mist, maar het voordeel daarvan is dat zijn rivaal Poilievere hem ook geen grote blunders kan nadragen. Sterker, Carney blijkt wel tot iets in staat te zijn. Hij was achtereenvolgens president van de Canadese en van de Britse centrale bank. Carney hielp eerst Canada door de financiële crisis heen en leidde vervolgens de Britse bank na de brexit.

De Canadese kiezer lijkt dat te waarderen. Daarom gelooft de kiezer hem als Carney zegt Canada te willen helpen om de storm te overleven die Trump in noordelijke richting heeft ontketend.

De conservatief Poilievre heeft daarentegen last van het optreden van de Amerikaanse president. Vooralsnog blijft de Conservatieve leider hangen in kritiek op het verleden toen Trudeau het voor het zeggen had. De Canadese kiezer zoekt echter veiligheid en een krachtig antwoord op het beleid van Trump richting Canada. De Amerikaanse president zegt het land als 51^e staat te willen inlijven. Verder heeft hij hoge importheffingen aangekondigd. Die maatregel dreigt de economie van Canada in een recessie te storten.

„Wij willen geen verwijten voor fouten uit het verleden, maar oplossingen voor de vragen van nu en de problemen van de toekomst”, verwoordt het dagblad Toronto Star kernachtig het gevoelen onder veel kiezers.

Financiële wereld

Terwijl de liberaal Carney mede vanwege zijn ervaring in de financiële wereld vertrouwen inboezemt bij de kiezer als het gaat om de aanpak van de economische problemen, worstelt Poilievre ermee. De kwaliteiten die hem in het verleden tot een succesvolle oppositieleider maakten –vurige, polariserende aanvallen op Trudeau en de media– stoten nu juist veel kiezers af.

Poilievre keurt inmiddels het importheffingenbeleid van Trump af. Maar hij moet voorzichtig zijn. Een deel van zijn achterban heeft sympathie voor de Amerikaanse president – vooral vanwege diens antiwokebeleid. Poilievre zit in een lastige positie: als hij zich positief uitlaat over Trump, maakt hij geen schijn van kans om de parlementsverkiezingen te winnen. Maar kritiek op Trump oogst weinig enthousiasme onder een ander deel van zijn achterban. Nog geen week voor de parlementsverkiezingen heeft Poilievre nog steeds grote moeite zijn draai opnieuw te vinden.