Een nauwkeuriger blik op wat er rond het opnemen van vakantiedagen bij KPN gebeurt, maakt het plan al iets minder een droomplan. Zo is er een richtlijn vanuit het bedrijf dat een werknemer per jaar zo’n 27 vrije dagen mag opnemen. Dat is flink meer dan het wettelijk vastgestelde minimum van twintig dagen per jaar.

Dat blijft trouwens ook bij KPN de ondergrens. Maar: een werknemer kan niet zomaar vrij nemen. Er moet toestemming zijn van zijn leidinggevende. En het werk moet ook opgevangen kunnen worden binnen het team waar hij werkt. Trouwens, wat te doen als een werknemer zo’n groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft dat hij minder dan twintig vakantiedagen per jaar opneemt? Hoe stuur je dat bij, als er geen administratie meer is?

Voor de werkgever zit er daarbij nog een addertje onder het groene vakantiegras. Omdat bij KPN de vakantiedagen niet meer worden geadministreerd –wat veel rompslomp scheelt–, kan het zomaar zijn dat een werknemer die het bedrijf verlaat stelt dat hij geen twintig dagen vakantie op kon nemen. En omdat er geen administratie is, kan de werkgever niet aantonen dat dit wél zo is. Met als mogelijk gevolg dat hij alsnog een aantal vakantiedagen aan de vertrekkende werknemer moet uitbetalen.

En zo zitten er meer haken en ogen aan het idee. Want niet alle werknemers in het bedrijf kunnen zomaar vakantie opnemen, omdat ze daarmee hun collega’s juist weer zwaarder belasten. Waar de ene collega vrij neemt, moet de andere wel op het bedrijf zijn. En krijg je dan geen scheve ogen tussen collega’s onderling?

Minimaal twintig vrije dagen per jaar is daarbij voor werknemers in Nederland een recht. Die dagen worden geadministreerd en daarover kan nooit discussie ontstaan. Als je die administratie loslaat, wordt dat recht wankel. En dat is een gevaar voor werknemers.

Meer vrijheid voor werknemers is prima, maar in de praktijk zullen kaders altijd nodig blijven

Het is normaal dat er bij het invoeren van zo’n revolutionair plan wordt gekeken naar de nadelen. Tegelijk is het ontegenzeggelijk waar dat het systeem ook grote voordelen kent. Werknemers hechten zeer aan meer autonomie in hun werk. En wie als werkgever vertrouwen geeft, krijgt daar meestal ook vertrouwen en een goede werksfeer voor terug.

Andere bedrijven kunnen lessen trekken uit het experiment van KPN. En zullen er ongetwijfeld achter komen dat het soms heel goed werkt, maar ergens anders weer helemaal niet. Het is uitstekend om medewerkers meer vrijheid te geven, maar de praktijk zal bewijzen dat duidelijke kaders altijd nodig blijven.