Een collectief van familieleden van vermisten in Mexico was op onderzoek uitgegaan op het ommuurde terrein in de staat Jalisco, naar aanleiding van anonieme tips over het ”vernietigingskamp” van een crimineel kartel, dat sinds 2012 in gebruik zou zijn geweest. Daar vond het collectief onder andere drie clandestiene crematoria, stapels met botresten en honderden schoenen, kledingstukken en koffers. Ook vonden ze aantekeningen van vermeende leden van het kartel.

Vermoedelijk gebruikte de criminele organisatie Jalisco Nueva Generación het terrein als trainingskamp om rekruten met extreem gewelddadige methoden op te leiden tot „moordmachines”. Dat getuigen vermeende rekruten die het kamp overleefden en die de afgelopen dagen hun verhaal deden in Mexicaanse media.

Volgens het Mexicaanse openbaar ministerie werden deze rekruten onder valse voorwendselen, met de belofte van werk, naar de ranch geleid of eenvoudigweg ontvoerd.

De collectieven van familieleden, waarvan er ruim 200 bestaan in Mexico, treffen vaker clandestiene massagraven en crematoria aan. Zij doen wat de overheid nalaat: het zoeken naar de meer dan 120.000 vermisten in het door crimineel geweld geteisterde land. De vele kartels en criminele bendes verrijken zich met drugshandel, grootschalige afpersingen, ontvoeringen en vrouwenhandel, en maken gebruik van extreem geweld om hun territorium af te bakenen.

Tentakels

De tentakels van deze kartels reiken tot diep in met name lokale overheidsstructuren, waarbij ze de lokale overheidsfunctionarissen, rechters, onderzoekers en politiecommandanten met omkoping en bedreigingen voor hun kar spannen. Wie niet meewerkt, bekoopt dat met de dood, getuigde een gevluchte ex-politie-inspecteur uit Jalisco.

Ook in Teuchitlán, het dorp in Jalisco waar het kamp werd aangetroffen, lijken de lokale autoriteiten de criminele organisaties de hand boven het hoofd te hebben gehouden. Zo bleek het kamp reeds bekend bij de autoriteiten: afgelopen september deed het leger een inval op de ranch, waarbij het tien arrestaties uitvoerde en twee gevangenen vrijliet. Ook troffen de militairen een lichaam aan. Na die inval onderzochten tien lokale politie-inspecteurs het terrein, met onder andere een graafmachine en speurhonden. Nu rijst de vraag hoe zij daarbij de menselijke resten die het collectief van familieleden afgelopen 5 maart wél aantrof, gemist konden hebben, en of daarbij opzet in het spel was.

Daarbij stelde de openbaar aanklager van Jalisco afgelopen week dat het terrein sinds de inval in september niet meer gebruikt is voor criminele operaties. Het is onduidelijk waarom de inspecteurs de grote hoeveelheden schoenen, koffers en kledingstukken, waarmee vermisten geïdentificeerd kunnen worden –en die volgens de openbaar aanklager daar dus voor september al lagen– niet als bewijsstukken meenamen.

Onzekerheid

Ondertussen groeit de onzekerheid bij de familieleden van vermisten in het hele land, die zich afvragen of hun geliefden tot de slachtoffers behoren. Het collectief van familieleden van vermisten, Guerreros Buscadores de Jalisco, publiceerde afgelopen week foto’s van inmiddels meer dan 700 persoonlijke artikelen op de ranch, waaronder de schoenen, kledingstukken en tassen, aan de hand waarvan familieleden hun vermisten kunnen identificeren.

De zaak is inmiddels opgepakt door de federale autoriteiten. „Het is ongeloofwaardig dat een dergelijke situatie niet bekend was bij de lokale autoriteiten”, verklaarde procureur-generaal Alejandro Gertz tijdens een persconferentie. Echter, het onderzoek naar de misdaden begaan op de ranch blijft de competentie van de lokale autoriteiten, verduidelijkte Gertz. Het federale onderzoeksteam zal slechts de fouten van zijn lokale collega’s beoordelen. De vraag is of de criminele kartels daarmee vrijuit gaan.